Charter of Punjabi Language Rights presented on International Mother Language Day 21 Feb,2022

مترو میں ہاں نظیر کہوٹ تے تہاڈے نال پنجابی لینگوئج موومنٹ تے پنجاب بچاو تحریک دے کنوینر دی حیثیت نال گل کرن لگاں ۔ ایس بارے کسے نوں کوئی مظالطہ نہیں ہونا چاہی دا کہ پنجاب دی پچانوے فیصد آبادی دی ماں بولی پنجابی ہے ۔ پنجاب پنجابی بولن والی اکثریت دا قومی دیس تے اک
ناقابل تقسیم نسلی ،لسانی ،ثقافتی ،اتنظامی تے قومی وحدت ہے ۔ پنجاب دی ماں بولی اڑدو نہیں پنجابی ہے ۔ پنجاب تے پنجاب دی تیرہ کروڑ آبادی نوں دنیا دے نقشے اتے قائم دائم رہن لئی لازمی پنجابی تے عالمی زبان انگریزی توں اڈ کسے تریجی زبان دی کوئی ضرورت نہیں ۔ پرتسیں عربی نوں پنجابی مسلماناں دی مذہبی زبان ہوون دی وجہ توں اختیاری زبان دے طور تے پڑھا سکدے او۔پنجاب دی زبان بدل کے پنجابیاں دی نسل تے پنجاب دی تاریخ تے جٖغرافیہ بدلن تے پنجابی اکثریت دی نسلی لسانی ثقافتی نسل کشی تے پنجابی اکثریت دے خلاف پونی دوصدیاں توں چلدی لسانی دہشت گردی ہن بند جانی چاہی دی پنجاب،پنجابی زبان ،پنجابی کلچر تے پنجابی تہذیب دا مڈھ قدیم ہڑپا دی ست ہزار سال قدیم تہذیب دیاں جڑاں وچوں اٹھیا اے۔جہدی راکھی ہر پنجابی دا فرض ہے.پرسب توں پہلاں ایہ فرض پنجاب سرکاردا ہےجیہڑی کہ اپناایہ فرض نبھاون تےپنجابی زبان،رہتل تےپنجابی قوم دے خلاف ایسٹ انڈیا کمپنی دے ہتھوں شروع ہوون والی پنجابی اکثریت دی نسلی،لسانی،ثقافتی نسل کشی تےدہشت گردی بند کرن توں
انکاری ہے. پنجابی اکثریت نوں فراڈ مردم شماریاں راہیں تے پنجابی زبان دے لہجیاں نوں وکھریاں زباناں بنا کے جعلی زباناں،جعلی ثقافتاں ،جعلی قومیتاں فراڈ تہذیباں گھڑ کے گھڑکے اہناں دی اوٹ وچ پنجابیاں نال دھوکا کرکے صوبے بناون پنجاب دی تقسیم در تقسیم تے ادھے پنجاب اتے قبضہ کرن دی سازش نوں ہن ڈکو دیو۔ تے پنجابی زبان دا آئینی قانونی حق غصب کرکے پنجاب نوں تقسیم در تقسیم کرکے ختم کرن تے پنجابی اکثریت نوں اقلیت وچ بدلن تے ریڈ انڈین بناون دے گھناونے جرم تے پنجابی قوم دے مڈھلے آئینی ،قانونی ،انسانی ،جمہوری تے جماندرو حقاں نوں غصب کرن دانفرت بھریا مجرمانہ فعل Criminalized ACT فوری طور تے ڈک دتا جاوے نہیں تے ایہدا ردعمل پنجاب وچ ہونا تے نتیجے دے ذمہ دار پنجابی زبان دا حق غصب کرن والے تے پنجاب دی ونڈ دیاں سازشاں کرن والے پنجاب دشمن ہوسن ۔ میں 21 فروری 2022 نوں سارے پنجاب وچ عالمی ماں بولی دیہاڑ نوں پنجابی زبان دے غصب شدہ آئینی قانونی انسانی جمہوری تے جماندرو حقاں دی بحالی لئی ہوون والے احتجاجی دیہاڑ دے طور تے منایا جا رہیا تے میں ایس موقعے اج توں باراں سال پہلاں پنجابی لینگوئج موومنٹ دا ایہ ایجنڈہ تے منگاں جنہوں اسیں چارٹر آف پنجابی لینگوئج رائٹس وی آکھ سکدے ہاں 31دسمبر 2010نوں لہور پریس کلب وچ اک پریس کانفرنس پنجاب سرکار اگے رکھیا اج اک واری فیر باراں سال مگروں پنجاب سرکار تے پنجاب اسمبلی دے اگے ایس امید تے رکھ رہیاں کہ پنجابی زبان دے آئینی ،قانونی ،انسانی ،جمہوری تے جماندروں حقاں نوں فوری طور تے قبول کرکے اہنوں عملی طور تے لاگو کرن لئی فوری ایکشن لین گے اتے پنجابی لینگوئج موومنٹ یعنی پنجابی زبان تحریک دے کنوینر تے پنجاب بچاو تحریک دے چیف آرنگنائیزر دی حیثیت نال پنجاب سرکار تے پنجاب اسمبلی دے سامنے نال پنجاب دی تیرہ کروڑ پنجابی بولن والی قوم دے ترجمان دی حیثیت نال پنجابی لینگوئج موومنٹ تے پنجاب بچاو تحریک ولوں پنجابی زبان دیاں منگاں تے پنجابی زبان دے حقاں دا چارٹر یعنی چارٹر آف پنجابی لینگوئج رائٹس رکھ رہیاں . پنجاب بچاو تحریک پنجاب سرکار تے پنجاب اسمبلی توں منگ کردی ہےکہ پنجابی قوم دے غصب شدہ مڈھلےآئینی ،قانونی،انسانی ،جمہوری،جماندروحقاں دی بحالی لئی پنجاب سرکار توں منگ کردی اے کہ :

پنجابی نوں پنجاب دی مڈھلی تعلیمی سرکاری دفتری عدالتی زبان بناو۔
پنجاب سرکار پنجابی زبان نوں پنجاب دی مڈھلی تعلمی سرکاری دفتری عدالتی پارلیمانی زبان دے طور تے فوری طور تے لاگو کرے۔ لازمی 0پنجابی تے انگریزی توں اڈ پنجاب نوں کسے ہور زبان دی کوئی ضرورت نہیں ۔ عربی اختیاری مضمون دے طور تے پڑھائی جا سکدی۔
 پنجابی لینگوئج اتھارٹی قائم کر و ۔
پنجاب سرکار دی آئینی قانونی زمہ داری ہے کہ اوپنجابی زبان نوں سرکار،دربار،تعلیم،کارویہار،عدالت،سائنس, ٹیکنالوجی ،جدید علماں ,پارلیمنٹ دی زبان بناون لئی,پنجاب وچ ہر تھاں پنجابی نوں لاگو کرن تے ودھاوا دین لئی فوری طور تے پنجابی لینگوئج اتھارٹی قائم کرے۔
چارٹر آف پنجابی لینگوئج منظور کرو .
پنجاب سرکار پنجاب وچ پنجابی زبان نوں لاگو کرن،تحفظ ،ودھاوادین تے اہنوں باقی رکھن لئی پنجابی زبان دے حقاں دا چارٹر یا فرمان منظورکرن لئی قانون سازی کرے۔ پنجاب سرکار پنجاب دا تعلیمی نظام ،سول سروس،عدلیہ،ادارے، مقننہ،انتظامیہ ،وپار،مسجداں، میڈیا سنے پنجابی نوں پنجاب دی
سرکاری زبان بناون زبان دے نفاذ،ودھاوے لئی عملی طور تے ذمہ داری نبھاون دی پابند ہوون دا عہد کرے . پنجاب سرکارپنجابی زبان وادب رہتل دے تحفظ دے نال نال مواصلات ،سائنس،جدید علم کھوج پرکھ لئی بجٹ وچ وڈے فنڈ رکھن دی اپنےآپ نوں پابند بناوے۔چارٹر یا فرمان وچ پنجابی زبان دے
آئینی ،لسانی ،ثقافتی جماندرو حقاں دے تحفظ دی ضمانت دوے.
پنجاب سرکار لینگوئج کمشنر دا ادارہ قائم کرے ۔
پنجاب سرکار فوری طور تے لینگوئج کمشنر دا ادارہ قائم کرے ۔جہدے وچ اک مکمل طور تے فنکشنل سیکرٹرئیٹ موجود ہووے۔جیہڑا پنجابی زبان تے کلچردی راکھی دے نال نال حکومت ولوں پنجابی زبان ،ادب تے کلچر دے ودھاوے لئی عملی کم کرے ۔ پنجابی زبان نوں لاگو کرن والے سارے سرکاری غیرسرکاری اداریاں عدلیہ ،مقننہ،انتظامی،دوجے سرکاری ،غیرسرکاری، نجی تعلمی اداریاں ،ذمہ داراں ۔تنظیماں ، دی نگرانی کرے تے اہناں کولوں جواب طلبی کرے ۔ خلاف ورزی کرن والیاں دے خلاف کاروائی کرے
 پنجابوں اردو مکاو پنجابی پڑھاو:
پنجاب سرکار پنجاب دی مادری زبان پنجابی دا جماندرو، جمہوری،آئینی، قانونی، انسانی ،اخلاقی حق اک 1849 توں غصب کیتی بیٹھی.پنجاب دی بارہ کروڑ دی آبادی لئی اہدی ماں بولی وچ تعلیم دین والاکوئی اک وی پنجابی پرائمری سکول نہیں ۔ جو اس گل دا ثنوت ہے کہ ریاست سوچ سمجھ کے لمے چراں نوں پنجاب دی زبان بدلن دی سازش کررہی ۔ایس لئی پنجاب دے سارے سرکاری تعلیمی اداریاں نوں اردو دی تھاں پنجابی زبان دےتعلیمی اداریاں وچ بدل دیو.پنجابوں اردو مکاو پنجابی پڑھاو.
پنجابی یونیورسٹی سنے پنجابی زبان تے کلچردے ودھاوے لئی ادارے قائم کرو ۔
لہور وچ گورنر ہاوس نوں ختم کرکے اہدے وچ پنجابی یونیورسٹی قائم کیتی جاوےتے پنجاب دے ہر ڈویژن وچ پنجابی یونیورسٹی دے کیمپش قایم کیتے جاون.پنجاب یونی ورسٹی وچ شعبہ پنجابیالوجی قائم کیتا جاوے۔پنجاب سرکارپنجابی زبان نوں تحفظ تے ودھاوا دین لئی پنجابی لینگؤئج منسٹری،پنجابی
لینگوئج پالیسی اینڈ پلاننگ کمشن، پنجابی لینگوئج ٹیکسٹ بک بورڈ،پنجابی اکیڈمی آف لیٹرز,پنجابی ٹی وی چینل ,اکیڈ یمی فاردی پروموشن آف پنجابی لینگوئج لٹریچر آرٹ اینڈ کلچر لہورسنےپنجاب دے ہرضلعےوچ پنجابی کلچرل سینٹر پنجابی لائبریریاں قائم کرے.

 کوئی مرئےیا جیوے پنجاب دی کوئی وی ہور ونڈ منظور نہیں
پنجاب صدیاں توں پنجابی زبان بولن والی اکثریتی آبادی داقومی دیس تے اک ناقابل تقسیم نسلی ،لسانی ،ثقافتی،انتظامی اکائی تے قومی وحدت ہے ۔ پنجاب اسمبلی ،قومی اسمبلی ،سینیٹ یا پاکستان دے کسے وی بندے ، ,ادارے , سیاسی تنظیم یا آئین کول پنجاب دی کسے وی قسم دی ونڈ دا کوئی آئینی یا قانونی
اختیار ہی نہیں اے تے ناہی پنجابیاں کدی ایہ اختیار کسے نوں کدی دتا تے نا ہی کدی دینا۔ ایس لئی پنجاب اسمبلی ،قومی اسمبلی تے سینیٹ پنجاب دی مجرمانہ ونڈ دیاں ساریاں قرارداداں غیرقانونئ ،غیرآئینی ہین ۔اہناں نوں فوری طور تے واپس لیا جاوے ۔صرف پنجاب دی ونڈ کیوں ،کہدے لئی تے کاہدے لئی ،سندھ،بلوچستان تے سرحد دی ونڈ کیوں نہیں ہو سکدی؟ صوبے نہیں جاگیراں ونڈو۔ پنجاب نوں نہیں لٹ مار ،ظلم،استحصال دا نظام مکاو۔
 فراڈ تے انجینئرڈ مردم شماریاں دے ذریعے پنجابی اکثریت دی نوں اقلیت وچ بدلنا بند کرو۔
پاکستان وچ اج تائیں ہوون والیاں ساریاں مردم شماریاں ہوون والیاں ساریاں مردم شماریاں فراڈ تے انجینئیرڈ سن ۔جنہاں وچ پنجابی اکثریت نوں اقلیت وچ بدلن لئی اہدی زبان تے نسل بدلن دی منظم سازش دے ذریعے پنجابی اکثریت دی نسلی لسانی نسل کشی کیتی گئی ۔مردم شماریاں وچ پنجابی بولن والی آبادی دی گنتری گھٹاون لئی پنجابی دے لہجیاں نوں وکھریاں زباناں متھ کے اُہناں لئی مردم شماری فارم وچ مادری زبان دے وکھرے خانے بنا دتے ۔وفاق پنجابی زبان دیاں لہجیاں نوں مردم شماری فارم دے مادری زبان دے خانیاں وچوں خارج کرے ۔ وفاق پنجاب دی آبادی دھوکے تے فراڈنال گھٹ کرن،پنجابیاں دی نسل تے زبان بدلن دی سازش بند کرے ۔)
 پنجاب سرکار پنجاب کلچرڈے نہیں پنجابی کلچرڈے سرکاری طور تے مناون دا اعلان کرے
پنجاب داکلچر نرا پنجابی اے ۔پنجاب سرکار نے پنجابی کلچر ڈے دی تھاں نام نہاد پنجاب کلچرڈے  مناون دا اعلان پنجاب سرکارنے بدنیتی دے تحت دس سال توں منائے جان والے پنجابی کلچرنوں بدل کے پنجاب کلچرڈے کردتا۔ پنجاب سرکار پنجاب کلچرڈے نہیں پنجابی کلچرڈے سرکاری طورتے مناون دا اعلان کرے کرکے پنجابی کلچر نوں پنجاب دا کلچر منن توں انکار کرن دی سازش کیتی اے تے پنجاب نوں کئی کلچر والا اک متنازعہ علاقہ بنا دتا۔ایس لئی پنجاب سرکار  نام نہاد پنجاب کلچر ڈے  دی تھاں پنجابی کلچر ڈے مناون دا اعلان کرے تے اوس دیہاڑے سارے پنجاب وچ عام چھٹی کیتی جائے ۔
 قومی شناختی کارڈ پنجابی وچ دیو. پنجاب وچ پنجابی لوکائی نال پنجابی وچ گل کرو۔
نادرا فور ی طور تے پنجابی زبان وچ قومی شناختی کارڈ جاری کرنا شروع کرے۔شناختی کارڈ دے نال نال ،یو ٹیلٹی بلز،منی آرڈر فارم ،پٹواری رجسٹر تے عدالتاں دی لکھت پڑھت تے مقدمیاں دیاں کاروائیاں پنجابی وچ کیتاں جاون ۔موبائل فون کمپنیاں،پی ٹی سی ایل پنجاب وچ پنجابی زبان ورتن۔پی آئی اے ۔ائیرپورٹاں،ریلوے سٹیشناں، لاری اڈیاں ، تے پبلک تھانواں اتے اعلان تے انفارمیشن پنجاب وچ صرف پنجابی وچ ہوون.مستیاں وچ پنجابی ملاں دیا ں تقریراں پنجابی وچ ہوون ۔

پنجابی استاداں نوں ملازمتاں دیو تے پرائیوٹ سکولاں وچ پنجابی لازمی پڑھاو۔
پنجاب دے سارے تعلیمی اداریاں وچ پنجابی زبان دیاں کلاساں لئی مطلوبہ گنتری وچ پنجابی استاد اں نوں ملازمتاں دتیاں جاون تے پنجاب دے سرکاری سکولاں دے نال نال پنجابی زبان نوں پنجاب دے پرائیوٹ سکولاں وچ وی لازمی مضمون دے طور تے پڑھائیا جاوے۔اوہناں سارے پرائیویٹ سکولاں دی رجسٹریشن کینسل کیتی جاوے جیہڑے پنجاب وچ پنجابی نوں لازمی مضمون دےطور تےنہیں پڑھا رہے.

خلائی دور وچ پنجابی کیوں پچھاں رہوے۔
پنجاب سرکاری دی ذمہ داری ہے کہ پنجابی سافٹ وئیر ہونا چاہی دا،پنجابی سر چ انجن ہونا چاہی دا اے.کمپیوٹر، ٹیکنالوجی، انٹر نیٹ،کمیونیکشن تے ایس سپیس ایج وچ پنجابی نوں ہر شعبے دی زبان ہونا چاہی دا۔
صوبہ سرحد وچ پنجابی پڑھاو
خیبر پختون خواہ دے پنجابی بولن والے علاقہ جات جنھاں وچ ہزارہ،ڈیرہ اسمائیل خان تے ٹانک شامل نیں پنجابی زبان پڑھائی جاوے ۔نال صوبہ سرحد دے اہناں پنجابیاں علاقیاں نوں پنجاب نوں واپس کیتا جاوے ۔
پنجاب وچ غیرپنجابیاں دی آبادکاری دی سازش بند کرو۔
پنجاب وچ افغانستان ،صوبہ سرحد، سندھ،بلوچستان ،بھارت توں وڈی گنتری وچ غیرہنجابیاں نوں اک سازش دے تحت منظم انداز وچ تے خاص کرجنوبی پنجاب وچ آباد کیتا جا رہیا۔ جیہڑی کہ پنجابیاں نوں اقلیت وچ بدل کے پنجاب نوں ایک غیرپنجابی علاقہ بنا کے ونڈن تے اہدے اتے قبضے دی سازش ہے۔وفاقی حکومت تے پنجاب حکومت پنجاب وچ غیرپنجابیاں غیرقانوی آبادکاری فوری بند کرے تے پناہگیراں نوں واپس اہناں دے صوبیاں دے ملکاں نوں بھیجے۔ تے پناہگیراں نوں طنبواں وچ رکھے۔
سندھی پنجابی،پشتو تے بلوچی نوں پاکستان دیاں قومی زبانا ں متھو.
پنجابی زبان تحریک Punjabi Language Movement پر امن جدوجہد دے ذریعے پنجابی زبان دے غصب شدہ آئینی حقاں دی بحالی لئی قائم کیتی گئی اے ۔اسیں ماں بولی دا مقدمہ پنجاب دے 12کروڑ عوام عدالت دی عدالت وچ لے کے جانواں گے۔تے ایہدے جائز آئینی ،قانونی، جماندرو تے جمہوری حق لئی اک بھرویں عوامی تحریک چلانواں گے۔.پنجاب وچ ماں بولی نوں لاگو کروانا ساڈا مڈھلا آئینی ،قانونی ،انسانی ،جمہوری ،جماندرو حق ہے ۔ جنہوں دنیا دی کوئی طاقت کدی غصب نہیں کرسکدی ۔اسیں مرسکدے ہاں پر اپنی ماں بولی نوں کدی نہیں چھڈ سکدے ۔ ،ریاست پنجاب نوں اِیہدی
زبان واپس کرے۔ ساری دنیا وچ نِراپنجاب ای اک اجیہا علاقہ اے جتھے ریاست نے 12 کروڑ دی آبادی والے پنجاب دے بالاں اُتے اپنی ماں بولی وچ مڈھلی تعلیم دین اُتے سرکارنے 175 سالاں توں طور تے پابندی لا رکھی اے . پنجابی زبان دی تحریک ہن کدرے رکن نہیں لگی اگانہہ توں اگانہہ ودھے گی تے اپنے منزل اُتے اپڑ کے ہی ڈیرے لاویگی ۔ عرش منور بانگاں ملیاں سنیاں تخت لہور بلھے شاہ اساں مرنا ناہی گور پیا کوئی ہور پنجابی لینگوئج موومنٹ پنجاب سرکار تے پنجاب اسمبلی توں منگ کردی ہے کہ پنجاب سرکاری ایس چارٹر وچ دتیاں گیاں پنجابی لینگوئج موومنٹ دیاں ساریاں منگاں فوری طور تے منظورکرے پنجاب نوں اہدی مادری زبان واپس کرن تے پنجابی زبان نوں پنجاب دی مڈھلی تعلیمی سرکاری دفتری عدالتی پارلیمانی زبان دے طور تے لاگو کرن لئی فوری طور تے قانون سازی کرکے اپنیاں آئینی تے قانونی ذمہ داریاں پوری کرے۔ پنجاب وچ ماں بولی وچ تعلیم دین اتےگذرے73سالاں توں وفاق تے
پنجاب حکومتاں ولوں لگی سرکاری پابندی غیرقانونی، غیرآئینی،غیرانسانی تےمڈھلے انسانی حقاں دی کھلم کھلا خلاف ورزی ہےنالے ایہ مجرمانہ فعل پنجابی اکثریت دی منظم ریاستی نسلی،لسانی،ثقافتی نسل کشی داسوچیاسمجھیانفرت بھریا جرم وی ہے. وفاق تے پنجاب حکومتاں پاکستان دی اکثریتی آبادی دی مادری زبان دے خلاف امتیازی سلوک تے پنجاب اندر پنجابی قوم دی نسلی لسانی ثقافتی نسل کشی فوری طور تے بند کرے۔تے پنجابیاں دی زبان تے نسل بدلن دے جرم بند کرے۔ پنجاب سرکار تے پنجاب اسمبلی تیرہ کروڑ دی پنجابی بولن والی آبادی دی ماں بولی دے غصب شدہ آئینی تے قانونی حق بحال کرن لئی تے پنجاب اسمبلی پنجابی زبان نوں پنجاب دی مڈھلی تعلیمی سرکاری،عدالتی ،پارلیمانی زبان بناون لئی اپنی آئینی تے قانونی ذمہ داری پوری کرن. تے پنجابی زبان دی راکھی ،ترقی تے ودھاوے لئی پنجابی لینگوئج موومنٹ ،پنجابی زبان تحریک ،پنجاب بچاو تحریک دیاں ایہ منگاں فوری طور تے منظورکرن تے ایہدے لئی ضروری قانونی سازی دا عمل شروع کرن۔ پنجاب دی تیرہ کروڑ پنجابی بولن والی آبادی اپنی ماں بولی دے غصب شدہ آئینی قانونی جمہوری انسانی تے جماندرو حق اج واپس منگ رہی ہے

نظیر کہوٹ
کنوینر پنجابی لینگوئج موومنٹ