لکھت : نذیر کہوٹ

جویں کہ تہانوں پتا اے کہ ساڈی ماں بولی ریاستی دہشت گردی تے نسل کشی دا شکار شکار بن کے ختم ہورہی اے۔پنجابی زبان دا پچھلے دو سو ورہے توں ایدی اپنی ہی دھرتی اُتے قتلام ہو رہیا اے۔تے کجھ جاہل تے گمراہ لوک(ایناں نوں پنجابی آکھنا پنجابی دی توہین اے) پنجاب دی دھرتی اُتے ایسے وی ہین۔جہناں دا دماغی توازن پنجابی دا ناں سن کے تُھڑک جاندا اے۔میں گذرے پینتی ورہے توں پنجابی دی تحریک نال جڑیا ہویا ں تے مینوں ہر ویلے ایہو جہے ذہنی بیماراں نال واہ پیندا رہندا اے جیڑے اپنی ماں بولی تے ایدی گل کرن والے ہر بندے کولوں ڈاھڈی نفرت کریندے نیں۔ ایس لئی جدوں کوئی پنجابی دی مخالفت کردا اے یا مینوں پنجابی پنجابی کُوکن تے گالھاں کڈھدا اے تے مینوں پتا ہوندا اے کہ اوہ جمدا جھوٹا،مفاد پرست ، منافق اے۔ایہو جہے پیشہ وراں بارے آکھیا گیا ہے کہ

علم پڑھیاں اشراف نہ ہوون جیڑے ہوون اصل کمینے
پِتل کدی نہیں سونا بن دا بھانویں جڑیئے لال نگینے

پنجاب دی دھرتی اتے کجھ لوکاںدے نیڑے پنجاب تے پنجابی دا ناں لینا اک گنا ہ سگوں غداری اے ۔جہدے نال اوہناں دا ایمان،اسلام،پاکستان تے اردو دا وجود خطرے وچ پے جاندا اے تے ایناں نوں ہر پاسے ہندو ای ہندو نظر آون لگ پیندے نیں۔
حالانکہ گل نری اینی جہی ہے کہ پنجاب وچ پنجابی دے لاگو ہوون نال کجھ وی خطرے وچ نہیں پینا بس اسلام،پاکستان ،امہ تے اردو دے ناں دے گذرے سٹھ ورہے توں چلدیاں ایناں منافقاں،ایمان فروشاں تے پنجاب فروشاں دیاں دکاناں بند ہو جانیا ں نیں۔تے پنجاب وچ پنجابی لاگو ہوون مگروں پاکستان نے ہور تگڑیاں ہونا اے۔ایس لئی کہ جدوں پنجابی نوں پنجاب تے قومی سطح اُتے حق ملنا اے تے نالے سندھی ،بلوچی تے پشتو نوں وی پاکستان دیاں قومی زباناں تسلیم کیتا جانا اے۔یاد رہے کہ سندھی،پنجابی،پشتو تے بلوچی پاکستان دیاں قومی زباناں نیں ۔
اج پنجاب تے پنجابی دا معاملہ انتہائی نازک تے خطرناک صورتحال نال دوچار ہو چکیا اے ایس لئی میںسوچیا تہاڈے نال اج کجھ اپنے دل دیاں گلاں شئیر کر لیاں جان۔پنجاب تے پنجابی دی صورتحال بڑی تیزی نال خراب کتیی جا رہی اے ۔ پنجاب نوں ونڈ توں بچان تے اپنی ماں بولی نوں ختم ہون توں بچان لئی ہن ساریاں نوں عملی طور تے کجھ ہتھ پیر ہلائونا پئے گا۔ سگوں جہاد کرنا پئے گا۔تے آوو سارے رل مل کے پنجاب تے پنجابی نوں رَل مِل کے جہاد کریئے۔تے اجوکے دور وچ پنجابیاں لئی ایس توں وڈا ہور کوئی جہاد نہیں۔ایہ جہاد کسراں ہو سکدا اے پنجابی زبان نوں ودھاوا دین دی تحریک لئی اسیں ایدے وچ رل کے سڑکاں اتے نکل کے ۔پر جے کسے وجہ توں اسیں ایدے لئی گھروں باہر نہیں نکل سکدے تے فیر اسیں جتھے وی بیٹھے ہاں کجھ کم اجہے نیں جیڑے اپنی ماں بولی دے ودھاوے لئی اسیں گھر بیٹھیاں کر سکدے ہاں۔تے ایدا ایہ مطلب نہیں کہ اساں ماں بولی لئی سڑکاں اُتے نہیں نکلنا۔ضرور نکلنا اے پر اک جہاد سڑکاں اتے نکلے بغیر وی کرن والا اے ۔مثال دے طور تے :
سارے پنجابی اک دوجے نال اردو یاں انگریزی دی تھانویںپنجابی وچ گل بات کرن ۔جسراں کہ تساں نوٹ کیتا ہوئے گا کوئی سندھی،کوئی بلوچ یاں کوئی پشتون اپنے ہم نسل تے اپنے ہم زبان نال کدی کسے ہور زبان وچ گل نہیں کرےگا۔سگوں اپنی ماں بولی وچ ہی گل کرے گا۔پر تساں ایہ وی نوٹ کتیا ہوئے گا کہ ساری دنیا وچ اک پنجابی ہی ایسی قوم ہے جو اک دوجے نال گل کرن لگیاں اردو ورتن لگ پیندے نیں۔تے اپنے پنجابی لہجے وچ اردو بولدیاںکسے مداری توں گھٹ نظر نہیں آون گے۔ایہو جہے پنجابیاں لئی ہی اک واری سعادت حسن منٹو نے آکھیا سی کہ ’’جدوں دو پنجابی آپس وچ اردوچ گل کر رہے ہوندے نیں انجے جاپدا اے جویں اوہ دونویں جھوٹ بول رہے نیں”۔
ایہو جہے پنجابی جیڑے اک دوجے نال اپنی ماں بولی وچ گل کرن دے شعور توں وانجھے ہین اوہناں دا ایدے وچ اپنا کوئی قصور نہیں ایس لئی کہ پنجاب نوں گذرے دو سو ورہے توں اپنی ماں بولی دے حوالے نال برین واش کیتا جا رہیا اے۔اوہناں نوں کدی اپنی ماں بولی وچ مڈھلی پڑھائی دا موقعہ ہی نہیں دتا گیا جہدے کارن ہن تے پنجابی تقریبا ایہ گل بھل ہی چکے نیں کہ اوہناں دی ماں بولی اردو نہیں پنجابی اے۔پاکستان بنن مگروں پنجابی دے استحصال دی رفتار تے ایدے خلاف ریاستی دہشت گردی ساریاں حداں ٹپ گئی ۔تے اج پنجاب مکمل طور تے اردو زبان تے نالے اردو دے پرنٹ تے الیکٹرانک میڈیا دی غلامی وچ آ کے اردو دی اِک کالونی بن چکیا اے۔جہدی وجہ توں ہن پنجاب تے پنجابی دوہاں دا وجود خطرے وچ پے چکیا۔
تساں ایہ گل وی نوٹ کیتی ہووے گی کہ کدی کسے اردو بولن والے نے پنجابیاںنوں نہیں آکھیا کہ تسیں پنجابی اردو لکھو،پڑھو تے بولوایہ ڈھول کجھ شیطان پنجابی بزرگاں نے آپ ہی پنجاب دے گاٹے وچ پایا اے۔اردو ساڈی قومی زبان اے تے پاکستان دی رابطے دی زبان اے تے ایدا ایہ مقام سر اکھاں تے۔ساڈا جھیڑا نرا اینا ہے کہ پنجاب وچ پنجابی کیوں نہیں پڑھائی جا ندی ؟پنجابی دل گل کرن دا مطلب جیڑے لوک ایہ کڈھدے نیں کہ اسیں تعصب کِھنڈا رہے آں تے اوہ کسے چنگے ماہرِ لسانیات کولوں اپنا دماغی معائنہ ضرورکروا لیں۔
ساہنوں اج جو کم کرن دی ضرورت ہے اوہ ایہ ہے کہ کسے نہ کسے طرحاں پنجابی نوں پنجاب دی مڈھلی تعلیمی زبان دے نال نال اینوں پنجابی دی دفتری۔سرکاری تے عدالتی زبان وی بنوایئے ظاہر اے جہدے لئی اک بھرویں سیاسی تحریک دی ضرورت اے۔دوجا کم جیڑا اسیں سارے اپنی ذاتی حیثیت وچ وی بڑے بھرویں طرقے نال کر سکدے ہاں ایہ ہے کہ شہراں وچ رہن والا اوہ پنجابی جیڑا دو جماتاں پڑھ لکھ گیا بڑی تیزی نال اپنی ماںبولی نوں چھڈ رہیا اے۔سگوں ایہ آکھنا ودھ ٹھیک ہے کہ چھڈ چکیا اے۔ایہوں جہے پنجابیاں نال پنجاب بھریا پیا اے۔تے ایناںساریاں پنجابیاںنوں جیڑے اپنی ماںبولی بولنا بُھل گئے نیں وِسر چکے نیں۔اوہناںنوں واپس اپنی ماں بولی ول لیان دی ضرورت اے۔ویسے تے ایہ کم ریاست تے سرکار دے کرن دا ہے ۔پر جدوں ساڈے کول اپنی ماں بولی دے سر اُتے ہتھ رکھن والی کوئی سرکار ہی نہیں تے فیر اسیں کیہ کریئے ،ظاہر ہے سانوں آپیں ہی ایہ سارے کم کرن دی کھیچل کرنی پینی اے۔ کسے پنجاب سرکار نے اج تک پنجابی لئی ککھ نہیںکیتا ایس لئی سوچ رہیاں اسیں سارے رل ملے کے آپ ہی اپنی ماں بولی نوں بچان دا کوئی آہر کیوں نہ کریئے۔اسیں پنجاب وچ رہن والے کسے وی بندے نوں بھانویں اوہ کوئی وی ہووے اپنی ماں بولی نوں نقصان پہنچان دی تے اپنی دھرتی ماں نوں ونڈن دی اجازت نہیں دے سکدے۔
اج میرے مخاطب اوہ سارے پنجابی پیارے ،سجن،ساتھی تے دوست نیںجیڑے کسے نہ کسے طرحاں پنجابی تحریک نال جڑے نیں ۔میں گذارش ایہ کرنا چاہ رہیاں کہ پنجاب دے لوک اپنی ماں بولی تیزی نال چھڈ رہے نیں جے اسیں سارے رل مل کے کجھ کوشش کریئے تے اسیں اپنی ماں بولی چھڈدے جاندے لوکاں نوں پرتا کے واپس لیا سکدے ہاں تے اپنی ماں بولی نوں ختم ہوون توں بچا سکدے ہاں۔ اپنی ماں بولی د ی بقا دی جنگ لڑنا وی اک جہاد اے ۔ایہ جہاد اسیں کسراں کر سکدے ہاں۔ اوہدے لئی میریاں کجھ گلاں اج پلے بنھ لئو تے ایناں دے اُتے عمل کرو۔
اج توں اپنی اک عادت بنا لئوکہ تساںہر حال وچ پنجابی وچ ہی گل کرنی اے ظاہر اے اوہناں نال جہناں دی ماں بولی پنجابی اے۔اج توں تسیں عہد کر لئو کہ اپنے گھر وچ،اپنے دفتر وچ ،اپنے پروار نال،اپنے دوستاں نال،مارکیٹ وچ ،بازار وچ ہر تھاں ہر اک دے نال بس نری پنجابی ہی پنجابی بولنی اے۔ہور کجھ نہیں بولناجی۔ہاں جی بس پنجابی وچ گل کرنا اپنی اک عادت جہی بنا لئو جی۔تے ایس عادت نوں پکا کرن لئی اپنے اُتے کجھ سختی وی کرو۔ پنجابی نوں اپنی عادت بناون لئی تہانوں باقاعدہ ایس عمل دی یعنی پنجابی ہر ویلے ہر تھاں بولن دی پریکٹس جہی کرنی پوے گی۔تے فیر معجزہ ویکھنا جی۔تہانوں دوروں اوندیاں تک کے ہر بندہ تہاڈے نال پنجا بی وچ گل کرن دی تیاری کرن لگ پئے گا۔کیوں بھلا ایس لئی کہ اوہدے ذہن وچ تہاڈی شخصیت دی اک شناخت جہی بن چکی اے تے اوہدے ذہن وچ تہاڈے مسلسل پنجابی بولن پاروں ایہ خیال پہلاں ہی بہہ چکیا اے کہ ایہ بندہ تے نری پنجابی ہی بولدا اے۔ایدے نال پنجابی وچ ہی گل کرنی پئے گی ۔ایسراں اوس بندے دی وی پنجابی وچ گل کرن دی عادت بن جائیگی تو فیر تہاڈے وانگ اوہ وی اپنے ماحول نوں وی متاثر کرے گا۔گل میں کر رہیاں اپنے آل دوالے اک فطری جیہا پنجابی ماحول بناون دی ۔ تسیں تھوری جہی محنت کر کے اپنے آل دوالے پنجابی دا ماحول بناون وچ کامیاب ہو جائو ۔تے ہولی ہولی پنجاب دے ہر گھر،ہر محلے ،ہر گلی،ہر قصبے تے ہر شہر دا بنایا جا سکدا اے۔
تے فیر تے دیوے نال دیوا تے بلدا ہی ہے۔تہانوں ہر پاسے پنجابی بولن والے نذر آن لگ پین گے۔تے ماں بولی دی راکھی وی نال ہی اپنے آپ ہوندی رہے گی ۔فیر تساں اک پل لئی ایہ گل وی سوچنی ہے کہ اج توں کجھ مہینے پہلاں ایہا لوک سن جیڑے پنجابی بھل چکے سن تے ہن سارے ہی پنجابی بول رہے نیں۔تہانوں ایس گل دا وی تجربہ ہویا ہوئیگا کہ تہاڈے نال ہر بندہ چُھٹدیاں سار ہی اردو بولنا شروع کر دیندا۔پر تساں اگوں اوہدے اگے پنجابی دا جھکڑ گھلائی رکھنا۔ہن اوہ بند اردو بولی جاندا اے تے پر تسیں اوہدی پرواہ کیتے بنا اگوںپنجابی بولی جاندے او۔ ایہ منظر ہن کیہ بن گیا اے کہ اک دوجے دے سامنے کھلوتے دو بندے وکھوں وکھ زباناں وچ گل کر رہے نیں۔اید امطلب ایہ ہے کی اوہ دونویں بندے پنجابی نیں۔کیوں کہ تہاڈا مخاطب دوجا بندہ تہاڈی ہر گل دا جواب اگوں اردو وچ دتی جاند اے ۔پر گھابرن دی کوئی گل نہیں جی۔کجھ دیر تائیں ایہ تماشا انج ہی چلنا اے ۔کجھ دیر مگروں تسیں دیکھو گے کہ اوہ بندہ مصیبت وچ پے چکیا ہوئے گا،کجھ چر تائیں ماہی بے آب وانگ تڑفے گا پھڑکے گا پر مگروں اوہ جو وی زبان بول رہیا ہوئے گا۔اوہنوں بھل کے تہاڈے نال پنجابی بولنا شروع کر دئے گا۔کیوں کہ اوہ مسلسل ایس گل نوں اپنے ول وچ سوچ رہیا ہوئیگا کہ ایہ میں کیہ کر رہیاں ،۔ایہ م نسخہ میں لہور دیاں دکاناں اتے سلز میناں اتے جیڑے بہت ترکھی اردو بولدن دی کوشش کردے نیں بوہت آزمایا تے کامیاب رہیا۔بس ایس دا مقصد تساں ہر اپنے آل دوالے دے ہر بندے نال پنجابی وچ گل کر کے اوہنوں صر ف ایہ احساس کرانا اے کہ ’’ایہ میں کیہ ظلم کر رہیاں۔میں پنجابی وچ گل کیوںنہیں کر رہیا‘‘۔بس ایہ نری احساس دی گل ہے جی جو کہ پنجابیاں نوں نہیں رہیا۔ایس احساس دا پنجاب دے لوکاں نوں احساس کرانا ہی ماں بولی دا جھنڈا اتھے گڈ دیسی۔تے ایہا ماں ماں بولی تی تحریک دا اک حصہ وی ہے۔
میں احساس کران دا ایہ تجربہ لہوریاں اُتے ہزار وواری کر چکیاں۔تسیں وی اینوں آزمائو کامیابی دی 100% ضمانت اے۔بس پنجابی بولن دی عادت نوں اپنی عادت جہی بنا لئو دوستو سارے لہور دا ہی نہیں سارے پنجاب دا ماں بولی دے حوالے نال انج ہی بیڑا غرق ہویا پیا اے۔پر تساں ایہ ڈُبیا بیڑا تارنا اے جی۔اوہ بندہ جیڑا تہاڈی پنجابی دے جواب وچ اگوں اردو دی مرلی وجائی جاندا اے اوہ سرا سر بے قصور اے۔ کیوں کہ اردو بولنا اوہدی وی عادت جہی بن گئی اے۔ جویں کہ کدی میری تے تہاڈی ہوندی سی ۔اوہنوں ڈکن والا جو اج تک کوئی نہیں ملیا۔پنجابی ادبی سنگت نے وی ککھ نہیں کیتا اج تک پنجاب وچ۔افسوس کہ جویں پنجاب سرکار تے پنجابی سیاستداناں اپنی ماں بولی ولوں کنڈ کیتی بیٹھے نیں انجے بتی ورہے توں موجود پنجابی ادبی سنگت وی عام لوکاں تک پنجابی دا سنیہا پہنچان وچ غفلت کیتی اے ۔ جے پنجابی ادبی سنگت نے سندھی ادبی سنگت وانگ اپنی قوم دی نظریاتی تے فکری تربیت دا کوئی آہر کتیا ہوندا تے اج پنجاب تے پنجابی دا منظر کجھ ہور ہونا سی۔ سانوں ایہ دن نہ دیکھنے پیندے جو اج اسیں دیکھ رہے آں۔مینوں لہور آ کے ایس حقیقت دا احساس ہویا اے کہ اجہی صورتحال وچ پنجابی تحریک دا کیہ بننا اے ۔ہن پلاں ہیٹوں بہت سار ا پانی وگ چکیا اے۔تے ہن پنجابی تحریک اپنی دھرتی تے اپنی ماں بولی دی بقا لئی اک پرتشدد تحریک دے طور تے سامنے آ سکدی اے ۔اگے بند گلی۔کوئی دوجا راہ نہیں۔مرن مارن تو اڈ میرے نیڑے کوئی واہ دوا ہن رہ نہیں گئی۔میں کجھ مہینے ہی اجے ہوئے نیں لہور شفٹ ہویاں۔پر لگدا اے میں پنجاب دے کسے شہر نہیں کراچی یا فیر یوپی و چ پھردا ںجتھے ہر بندہ نری ہندی تے اردو ہی بولدا اے۔میں دیکھ لیا،آزما لیا۔تجربہ کر لیا،سمجھ لیا ،سکھ لیا کہ لہور لسانی طور تے بولن دی حد تک پنجابی شہر نہیں رہیا۔ یقین نہیں اوندا ایہ اوہا لہور اے جہدیاںگلیاں وچ کدی بلھا دھمالاں پائوندا سی۔جہدی اٹ اٹ اُتے تاریخ لکھی اے ۔پر کہدی تاریخ ۔شاہ حسین دا لہور لہور نہیں رہیا ہن ایہ پنجابی لئی اک اوپرا تے اجانو شہر بن چکیا اے ۔شاہ حسین دی قبر ول تکداں تے دل کردا ایس اوپرے تے اجانو شہر لہور نوں الٹ دیاں۔ ایس لئی کہ لہور پنجابی دا ہن قبرستان بن چکیا اے ۔
لوک آکھدے نیں لہور لہور اے پر میں آکھدا ںلہور لہور اے پر دو نمبر اے ۔لہور نوں دو نمبر آکھن دیا ںکئی وجہاں نیں۔سب توں وڈی وجہ ایہ ہے کہ اتھے جھوٹ،منافقت تے مفاد پرستی بہت اے۔میں لہور وچ دس مرلے دا اک نکا جیہا مکان بنا رہیاں تے مینوں عام لوکاں تے اتھے ہر طرح دے عمارتی سمان دا کاروبار کرن والیان نال نت واہ پیندا ے ۔لہور دے ودھیرے تاجر تے دکاندار ٹیکس چور نیں۔پیسہ لے کے پراپر رسید نہیں دیندے۔بس اک دو نمبر دی پرچی دے دیندے نے جہدی کوئی قانونی حیثیت نہیں ہوندی ۔رسید منگو تے اگوں آکھدے نیں سمان اتھے رکھدیو ایہ پیسے پھڑ وتے جتھوں ملدا جے لے لئو۔ایناں دیاں دتیاں جعلی رسیداں نوں تسیں اپنے انکم ٹیکس ریٹرن وچ کدرے شو نہیں کر سکدے ۔جدوں ہر تاجر تے دکان دار ٹیکس چوری کرے گا تے پنجاب کی خاک تے کھیہ ترقی کرے گا۔ کراچی، پشاور تے کوئٹہ وانگ لہور وی اک وڈا ٹیکس چور شہر اے ۔لہورشہر دا مزاج جاگیردارانہ اے۔لوک اپنے مفادات خطرے وچ پیندیاں تک کے تہاڈے اتے اک لیبل لا کے تہانوں دفن کرن دی کوشش کردے نیں۔ایہ تہادے اتے ہے کہ تسیں سنگھ مار کے اپنے تھاں ایس شہر وچ کسے وی حوالے نال بنان لئی مزاحمت دی کنی طاقت رکھدے او۔ ورنہ اتھے گدڑ وی شیر نیںتے مچھر وی لڑاکا بمبار نیں۔
میں دنیا دے وڈے وڈے شہر پھریاں۔لندن،ایمسٹردیم ،پیرس،ہمبرگ،نیویارک،بوسٹن،ٹورنٹو،دوبئی دنیا دے ہر شہر وچ لش پش کردیاں صاف ستھریاں ٹیکسیاں تے اوہناں دے مہذب ڈرائیور ملدے نیں۔پر لہور اس حوالے نال اک عجیب شہر اے ایس شہر نے ٹیکسیاںدی جڑ مار دتی اے۔کسے وی وڈے شہر وچ چلدیاں ٹیکسیاں اوس شہر دی سیاحت تے دی جان تے کلچر دی علامت ہوندیاں نیں۔پر لہور وچ کسے تھاں تے کوئی ٹیکسی نذر نہیں اوندی۔کجھ پرائیوٹ کاراں رینٹ اے کار دے ناں تے ضرور پورے شہر دی کھل لا رہیاں نیں۔اوہناں دے اپنے قانون تے اپنے ریٹ نیں کوئی پچھن والا نہیں۔اتوں شور کرن والے رکشیاں تے دھواں چھڈن والیاں بساں تے کھوتا ریڑھیاں نے شہر نوں جیوندے جاگدے اک دوزخ دا اک نمونہ بنا یا ہویا اے۔پیدل چلن والا سیکل والے ،سیک والا موٹر سیکل والے،موٹر سیکل والا موٹر کار والے تے کار والا لینڈ کروز والے دے خون دا تریہایا اے جد کہ لینڈ کروزر والا سڑک اتے چلدی ہر شے نوں اپنی گدی دے ٹیراں ہیٹھ دے کے کچل دینا چاہندا اے ۔گندگی غلاظت تے سگوں ہر طرحاں دی آلودگی وچ ایہ شہر ڈبیا اے۔کسے نوں گڈی چلانی نہیں اوندی کہ شہر دیاں سڑکاں اتے حادثیاں دی شکل وچ لوکاں دا قتل عام اک عام جہی گل اے،جہدی کسے نوں کوئی پرواہ نہیں۔ لوڈ شیدنگ نے ساری ملک دی طرح لہور نوں وی برباد کر چھڈیا۔اتھے وی لوک بھکھ ہتھوں عام خود کشیاں کردے نیں۔شہر دیاں غریب وستیاں،مزدوراں تے غریباں نوں تک کے انجے لگدا اے جویں کسے نے ایناں دے جثے اتوں کھل لا کے ویچ دتی اے تے ایہ لوک رومن غلام نے تے ایناں دیاں آبادیاں کوئی جیلاں تے شاہی قلعے دے ٹارچر سیل نیں۔ہاں کجھ لوکوں کول ایس شہر وچ اینا مال دولت ہے کہ اوہناں لہور نوں ہی اپنے لئی جنت بنایا ہویا اے۔تے ایہا ٹولہ تخت لہور اُتے بیٹھا پنجاب نوں برباد کر رہیا تے نکیاں صوبیاں کولوں گالھ کڈھوا رہیا۔اینے کرپشن کر کے اپنے گھر بھرے نیں تے گالھ پنجاب نوں ملی۔ایناں دے کرتوتاں دے کارن ایناں دے اپنے گھراں نوں چھڈ کے باقی دے شہر لہور تے سارے پنجاب وچ ہر طرف ،غربت،بے روزگاری،بھکھ،غریبی تے جرماں دی پھوڑی وچھی اے۔
لہور دا اک دوجا روپ وی ہے جیڑا بڑا خوفناک اے ۔ ہر دوجا لہوریا وج گج کے قانونی شکنی کردا اے تے اپنی جیب وچ اک جرنیل،کرنیل تے برگیڈئیر،اک ڈی سی،اک ممبر اسمبلی اک ایس پی اک تھانیدار اتے اک غنڈہ رکھدا اے ۔کوئی گل ہوئی نہیں تے فوری جیب وچوں موبائل کڈھ کے نمبر ْڈایل کیتا نہیں۔لہوروچ وی سارے ملک وانگ قانون دی حیثیت اک رنڈی توں وکھ نہیں۔انج پورا معاشرہ قانون شکن تے اک غنڈہ نظر اوندا اے ۔
پاکستانی معاشرہ زوال پذیر اے تے کرپشن ،منافقت تے جھوٹ ،تعصب،نسل پرستی نالے بدکرداری دی اک بدترین مثال اے ۔کراچی ،اسلام آباد،کوئٹہ پشاور،لہور سب دا ایہا حال اے۔ لگدا اے ایہ پوری قوم قانون شکناں تے غنڈیاں تے دہشت گردں دی یر غمال اے۔قانون تے سیکورٹی تے انصاف ناں دی کوئی شے دا وجود پاکستان وچ نہیں ،اتھے ریاست اندر ان گنت ریاستوں اکو ویلے چل رہیاں نیں ۔ لہور لہور اے اسی لئی کہ ایہ شہر ہر گندگی،ہر برائی تے ہر جرم تے خاموش رہند ااے۔ہن تے حد ای ہو گئی اے کہ لہور شہر مسلسل پشتون طالبان ،سرائیکی طالبان(جہناں نوںاردو پرنٹ تے الیکٹرانک میڈیا بدنیتی دے تحت پنجابی طالبان آکھدا اے)،را،بلیک واٹر(لوک ایناں نوں ہی الزام دیندے نیں ) دے نا رکن والیاں خود کش حملیاں دا شکار اے ۔ مسلسل لہور شہر دے نہتے تے معصوم لوکاں دا خود کش حملیا نال قتلام شروع کر رکھیا اے تے لہور نوں لہو،لاشاں تے اگ دے سمندر وچ غرق کر دتا اے ۔ پر ایہ شہر فیر وی کسے بھیڈوانگ خاموش اے۔تے اپنا لہو گرن دا تماشا ویکھ کے اپنا گاٹا بخوشی چھری اگے کیتی بیٹھا اے۔سمجھ نہیں اوندی لہور نوں کیہ ہویا اے۔
لہور وچوں پنجابیاں نے پنجابی د ا جنازہ ا ٹھا دتا اے۔تے اوہدی لاش اتے اردو دے بھنگڑے پائوندے نیں۔ایہ اک گھنبیر صورتحال ہے کہ جتھے ہر نکا وڈا مرد عورت بچہ کیہ تے جوان کیہ اردو بول رہیا۔اتھے دنیا وچوںسبھ توں ودھ اردو کتاباں چھپ رہیاں نے ۔اتھے دنیاوچوںسبھ توںودھ اردو اخبار تے رسالے چھپ رہے نیں تے لہوریاں اُتے اردو پرنٹ دے الیکٹرانک میڈیا چھایا ہویا اے۔اج کوئی رئیس امروہوی جیہا لہور وچ ہوندا تے ایہ ضرور آکھدا کہ پنجابی دا جنازہ اے ذرا وج گج کے نال نکلے۔
سارے پنجاب وچ ماں بولی دا ایہا حال اے ۔ لہور تے سارے پنجاب نوںپنجابی ول کسراں واپس لیاندا جائے۔ایہ پورا اک جہاد دا منظر نامہ بن چکیا اے۔۔۔جی جہاد۔۔۔تے اک وڈی تحریک چلان دی ضرورت آ پئی اے۔۔۔پر اک منٹ ٹھہرو ایس توںپہلاں اک ہور گل اتھے تے پنجاب نوںہی غیب کرن دے منصوبے ہین۔پنجاب دی ونڈ لئی کجھ لوک بہت کُد ٹپ رے نیں ۔میں ہن ایہ سوچ رہیا کہ رب نہ کرے جے پنجاب ہی نا رہیا تے اسیں پنجابی کتھے لاواں گے ؟سو دوستو۔۔مسائل وڈے گھنبیر ہو چکے نیں۔پہلاں پنجابی نوں روندے ساںہن پنجاب دی سالمیت تے بقا ہی خطریاں نال گھر چکی اے۔ہن پنجاب نوں بچایئے یاں پنجابی نوں یاں دوہاں نوں۔۔۔تسیں وی سوچو تے میں سوچاں۔۔۔میرا خیا ل ایہ ہے کہ پہلاںپنجاب نوں بچایا جائے ونڈے جان توں جے پنجاب ہوئے گا فیرپنجابی وی لاگو ہو جائیگی ۔پنجاب بچاون دی تحریک وچ پنجابی دا کِلا اپنے آپ ہی ٹھوکیا جانا اے ۔میں نرا لہور نوں نہیں رو رہیا ہن سارے پنجاب دے بارے فکر مند ہاں۔اتھے سارے پنجاب نوں ہی غیب کرن دا منصوبہ اے۔
نجاب نوں تخت لہور دی گالھ کڈھن والے نکے صوبیاں دے ساڈے دوست بڑیاںغلط فہمیاں دا شکار نیں۔پنجاب اوہ نہیں جو اوہ اپنے لوکاں نوں پیش کردے نیں پنجاب دے عوام ظالم تے غاسب نہیں ہین۔ہاں پنجاب دا حاکم طبقہ ظالم تے غاصب اے۔اوہدے نال ساہنوں وی کوئی ہمدردی نہیں۔اوہناں دی لٹ مار نوں پنجاب تے پنجاب دے لوکاں دے گاٹے گل گھوٹو بناکے پا دیناسرا سر نا انصافی اے۔ پنجاب نوں تخت لہور دی گالھ کڈھن والے سرائیکی بڑے جھوٹے ،تعصبی تے بدنیت نیں لوکاں نوں گمراہ کردے نیں آ کے ویکھن لہور وچ شہر دی سبھ توں ودھ آبادی کسراں جانوراں وانگ زندگی گذار رہی اے۔ پنجاب دے خزانے دی کرپشن جہدے وچ پنجاب دا سرائیکی جاگیردار،پیر تے سردار وی برابر دا مجرم ہے نوںتخت لہور دے گاٹے پا کے پنجاب اتے نام نہاد سرائیکی بیلٹ دے استحصال دا غلیظ تے جھوٹا الزام لگاندے نیں۔انگریزاں دے وےلے دی بنائی اک سڑک مال روڈ تک کے آکھدے نیں لہور دیاں سڑکاں سونے دیاں نیں تخت لہور سانوں لٹ کے کھا گیا اے۔ سرائیکی دے ناں تے پنجاب تے پنجابی اتے اچھالیا جان والا گندا تے اجیہا جھوٹ تے فراڈ کدی ویکھیا نہ سنیا۔سائوتھ پنجاب دا پیر،سردار تے جاگیردار ہمیشہ تخت لہور اتے بیٹھا رہیا اوہنوں کہنے ڈکیا سی ملتان تے ڈیرہ غازیخان وچ سونے دیاں سڑکاں بناون توں۔کجھ لؤک پنجاب بارے انھے تعصب دا شکار ہو چکے نیںاوہ اپنیاں اکھاں کھول کے حقیقت ویکھن تے اوہناں ہئی چنگا ہوسی۔
سارے پاکستان وچ سرائیکی دے ناں تے پنجاب تے پنجابی دے خلاف نفرت پھیلان والیاں فیکٹریاں لگ چکیاں نیں۔گذرے سٹھ سال توں سرائیکی مسلسل پنجاب تے پنجابی دے خلاف نفرت کھنڈارن دا گندہ دھندا کر رہیا اے۔سرائیکی تحریک دی سارے دی ساری فکری تے نظریاتی عمارت پنجاب دے پنجابیاں کولوں نفرت نوں مڈھ بنا کے اساری گئی اے۔جہنوں سرائیکی زبان،ادب،رہتل،وسیب ،تاریخ،جغرافیہ آکھیا جاندا اے ۔ایہ 95% پنجابی اے۔کیوں کہ ایہ سارے دا سارا پنجابی زبان ،ادب رہتل،وسیب تے تاریخ و تہذیب نوں اغواکر کے گھڑیا گیا اے ۔بس پنجابی دی ہر شے اتے سرائیکی دا ٹھپہ لا کے اوہنوں سرائیکیالائیز کیتا گیا۔میں سرائیکی ہتھوں پنجابی زبان ادب ،تاریخ،رہتل وسیب تے جغرافیئے دے اغوا لئی سرائیکیالاےئزیشن آف پنجاب اینڈ پنجابی دی اصطلاح وردتدا ہاں۔ ۔سرائیکی پنجابی توں وکھ کوئی زبان نہیں ایہ پنجابی زبان دا اک لہجہ اے ۔ اینوں پنجابی دے تن لہجے ملتانی ،ریاستی تے ڈیروی نوں جوڑ کے بدنیتی تے سازش دے تحت 1960وچ گھڑیا گیا اے۔پورے پنجاہ سال پنجاب تے پنجابی دے خلاف نفرت نوں مڈھ بنا کے ساوتھ پنجاب وچ سرائیکی تحریک چلائی گئی۔جہنوں اج تک کسے نے نہیں ڈکیاہن ایناں دے ہتھ اک نواں ہتھیار آ گیا اے۔نام نام نہاد سرائیکی چینل جہناں دے سارے ٹاک شو،ڈرامے تے سیاسی انٹرویو پنجاب دے پنجابی دے خلاف سائوتھ پنجاب وچ نفرت پھیلا رہے نیں۔سارے سرائیکی چینل کراچی بیسڈ نیں تے اردو والیاں دی ملکیت نیں۔اپنا دا مالک اک پاسے پنجابی چینل چلا رہیا تے دوجی پاسے سرائیکی چینل کوک چلا رہیا۔تے کراچی توں چلا رہیا۔اردو دے سارے چینل سارا اردو پرنٹ تے الیکٹرانک میڈیا پنجاب تے پنجابی دے خلاف ساری دنیا وچ نفرتاں کھنڈارن والے اک ہتھیار دے طور تے ورتیا جا رہیا اے۔نالے ایہ پنجابی زبان دا استحصال وی کر رہیا اے۔اتوں پنجابی آپ وی اپنی ماں بولی دا استحصال کر رہیا اے۔تے ایدے وچ پنجابی رولنگ کلاس تے لہوری سٹیبلشمنٹ تے لہوری اردو پرست ٹولے دا کردار بڑا گھنائونا تے مجرمانہ اے۔
لہور دا حال پنجابی دے حوالے نال کیہ اے۔انجے جاپدا اے پنجاب لہوروں باہر اے۔مینوں لاہور آ کے تجربہ ہویا اے کہ لہور تے پنجابی زبان دا قبرستان بن چکیا اے ۔ایتھے جہدے نال گل کرو اوہ اگوں ارد ووچ وڈھ کھاندا اے۔لہور لہور نہیں رہیا لکھنئو بن چکیا اے۔لسانی حوالے نال پنجاب دا سب توں وڈا شہر پنجابیاں کولوں کھویا جا چکیا اے۔لہور نوں پنجابی دا قبرستان بناون لئی کجھ شیطان پنجابی بزرگاں نے نسل دس نسل پورے ڈیڈھ سو سال توںوی ودھ کجھ محنت کیتی اے۔جدوں رنجیت سنگھ دا دیہانت ہویااودوں لہور وچ پنجابی دا چھاپہ خانہ لگ چکا سی۔جد کہ اکبر نے اپنے ویلے فارسی دا چھاپہ خانہ لاون توں ایہ آکھدیاں انکار کردتا سی کہ ساڈے فارسی دے کاتب بے روزگا ہوجان گے۔مسلمان پنجابیاں نے پنجابی نوں کافراں ۔ہندوواں تے سکھاں دی زبان قراردے کے پنجاب وچ ایدی قبر کھٹ دتی جد کہ ہندوواں دی زبان ہندی نوں جیڑی اوہناں نوں اردو دا ناں دے کے مسلماناں دی زبان دا لیبل لا کے پیش کیتی گئی تے ساڈے شیطان بزرگاں نے اوہنوں بخوشی قبول کر لیا۔یاد رہے کہ اردو یاں ہندی انڈیا دے صوبے یوپی دی مادری زبان اے جیڑا انڈیا دا سبھ توںوڈاصوبہ تے آبادی دے حساب نال ہندوواں دی سب توںودھ آبادی والا صوبہ اے۔ مسلمان اینوں اردو تے ہندو اینوں ہندی آکھ دے نیں۔
سوال ایہ پیدا ہوندا اے کہ اردو یاں ہندی پنجاب دی زبان کویں بن گئی۔جد کہ پنجابی اک ہزار سال پہلاں بابا فرید دے زمانے وچ فارسی رسم الخط وچ لکھی جا رہی سی پر اردو پنج سو سال پہلاں اکبر دے ویلے وجود وچ آئی۔اردو یعنی لشکری زبان۔
بس جی بس،بہت ہو چکی جی ۔اپنی ماں بولی دا جھنڈا جگت وچ بولیاں جان والیاں بولیاں وچ سب توں اچی تھاویں گڈن دا ویلا آ گیا جی ۔
’’پنجابیو۔۔۔کِلا ٹھوک دیو پنجابی دا ایس نامہربان دھرتی دے سینے وچ اینے زور نال کہ ایہ کدی ایتھوں فیر پٹیا نہ جا سکے ۔تے فیر اُتے کھلو کے بھنگڑا پائو جشن منائو اپنی کامیابی دا۔جیڑے پنجابی نوں تماشا بنائی پھردے نیں اوہناں جوکراںتے تماش بیناں دا تماشا بنا دیو۔ماں بولی نال وِتکرے کرن والیاں تے پنجاب وچ ایدی راہ ڈک کے بیٹھے دہشت گرداں نوں جگت اُتے عبرت دی اک مثال بنا دیو‘‘۔
پنجابی انگلش،فرنچ،سپیشن،چینی تے عربی زباناں دی ٹکر دی زبان اے۔ذرا بابا فرید،گرو نانک،شاہ حسین ،بلھے شاہ،وارث شاہ،سلطان باہو،خواجہ غلا م فرید تے میاں محمد بخش نوں پڑھ کے تے ویکھوجی۔

نیچاں دی اشنائی کولوں فیض کسے نہ پایا کِکر تے انگور چڑھایا ہر گُچھا زخمایا

یاد رکھو کہ پنجابی اک مکمل سٹینڈرائیزڈ لینگوئج ہے۔ایدے وچ لہجیاں دو رولا پان والے ایدے دشمن نیں۔اپنیاں بابیاں دا لکھیا چا کے پڑھ لئوپنجابی دا سٹینڈرائیزڈ لہجہ تہانوں آپے ہی مل جائیگا۔ساڈی ماں بولی دا دنیا دی کوئی زبان مقابلہ نہیں کر سکدی،جگت اُتے بولیاں جان والیان ساریاں زباناں وچوں پنجابی دا درجہ بہت اُچا اے۔جہناں نے اینوں اپنی دھرتی تے تھلے لا کے رکھیا ہویا اے ،اوہناں نوںسبق سکھان دی لوڑ اے۔پنجابی دی پگ مِٹی وچ رُلے تے اسیں کھلوتے تماشا ویکھیئے۔۔۔کیوں بھلا؟
گھر،باہر،مارکیٹ،دکان،دفتر،کار ویہارہر تھاں تے پنجابی وچ گل کروجی۔رب سچے نے اپنے پیارے نبی ؐ نال گل کرن لئی اوہدی ماں بولی نوں ہی پسند فرمایا۔تے پیارے نبیؐ نوں ایہ آرڈر نہیں دتا کہ’’اے محمدؐکیوں کہ میں ہن تینوں نبی بناون لگاں ایس لئی توں جا تے ایس ویلے دیاں دو سبھ توںوڈیاں زباناں رومن یا ہیبریو وچوں کوئی اک زبان سکھ کے آ‘‘۔
رب نے وی اپنے پیارے نبی کولوں اوہدی ماں بولی کھون دی جرائت نہیں کیتی۔تے فیر اسیںکسراں برداشت کرئے کہ کوئی ساڈے کولوں دس کروڑ لوکاں کولوں ساڈی ماں بولی کھو لوے تے اسیں چپ کر کے بیٹھے تماشا ویکھدے رہئے ۔ساڈی ماں بولی لئی پنجاب نوں میدان کربلا بنا دین والیاں نوں اسیں کسراں معاف کر سکدے ہاں۔ہن ایہ کربل ماں بولی دے دشمناں دے گھراں وچ مچے گی۔بہت رو پِٹ لیا جی۔دو سو سال وچ ایناں پنجابی دا جو حال بنا دتا تے ایدے نال جو سلوک کیتا اوہدے مگروں تے اسیں پنجاب تے پنجابی دے دشمناں نال جو وی کریئے گھٹ اے۔ہور چپ رہن وچ پنجاب تے پنجابی دوہاں دہ موت اے۔جیڑا بولے اوہا بوہا کھولے جی۔ پنجابی بولو جی۔۔پنجابی پڑھو۔۔پنجابی لکھو جی بھانویں شاہ مکھی وچ،بھانویں گر مکھی وچ ،بھانویں رومن وچ۔۔۔بس پنجابی لکھو۔۔۔ودھ توں ودھ ۔پنجابی نثر لکھو جی۔۔پنجابی جنی وی ودھیک لکھیوے ایدے وچ پنجابی دی زندگی اے جی۔
کیہ پچھدے او حال فقیراں دا۔۔۔۔اپنا تے ایمان بھی پنجاب تے پنجابی ہے جی
ہن ہور کجھ نہیں بولنا جی ۔۔۔بس نرا پنجابی ہی بولنا جی
اپنے بالاںنال،اپنے گھراں اندر،باہر،دفتراں،کارخانیاں،فیکڑیاں،لاری اڈیاں،ٹیشناں،ائیرپورٹاں،بس سڈینڈاں،ہوٹلاں، مسیتاں،مندراں،گردواریاں تے گرجیاں وچ ہر تھانویں پنجابی بولو جی۔
اپنیاں گلیاں ،محلیاں،قصبیاں،شہراں وچ ساہ ساہ قدم قدم پنجابی بولو جی اپنے گھراں وچ پنجابی کتاباں تے رسالے خرید کے لیا کے اپنے گھراں دا زیور بنائو جی ،جیڑیاں ہر ویلے تہاڈی پنجابی ہوند تے اپنی ماں بولی دے وجود دا حساس تہانوں تے تہاڈے پورے پروار نوں دواندیاں رہن۔
پنجابی زبان ،ادب تے تاریخ بارے کتاباں پڑھو تے اپنے بالاں نوں وی پڑھائو جی پنجابی ترجمے والا قران پاک اپنے گھراں وچ لیا کے رکھو تے پڑھو جی۔ویکھو قران دی ہر گل تہانوں فوری کیوں سمنجھ نہیں اوندی جی۔
پنجابی چینل ویکھو،پنجابی ڈرامے ویکھو،پنجابی فلماں ویکھو،پنجابی مشاعرے تے پنجابی اکٹھ اٹینڈ کرو جی۔اپنے آپ نوں پنجابی نال جوڑو جی پنجاب نوں اپنی ماں بولی نوں بچان لئی۔باقی ہر راہ موت ول جاند اے جی۔
جدوں نماز دی نیت پنجابی وچ ہو سکدی اے ،جدوں رب کولوں دعا پنجابی وچ منگی جا سکدی اے تے ہر ویلے پنجابی کیوں نہیں بولی جا سکدی۔

اساں عشق نماز جدوں نیتی ہے اساں بھل گئے مندر مسیتی ہے

تے دنیاایہ دسو کہ اسیں اپنی ماں بولی دے وارث جاگدے ہاں اینوں کدی مرن مکن نہیں دیاں گے۔مرن ایدے دشمن ۔پنجابی دنیا دی اک عظیم قوم نیں۔پنجابی اک عالمی تے مان یوگ کلچر اے۔پنجابی امن، بھائی چارے تے انسانیت نال محبت کرن والی دنیا دیاں قوماں وچوں سب توں اگے نیں۔ اپنے پنجابی ہوون تے مان کرو جی ا یس توں ودھ کوئی ہور مان ایس جگت تے کوئی ہو نہیں سکدا۔کتھے رہ گئے او جی۔۔۔۔کیہڑیاں بھلکیاں وچ پے گئے او جی۔۔۔۔ڈھول بلوچا موڑ مہاراں۔۔۔اپنا پنجاب دنیا دا سبھ توں سوہنا دیس اے جی۔۔۔اپنی ماں بولی دا حق مارن والیاں نوں اساں پنجاب وچ دفن کر چھڈنا اے جی۔۔۔ہاں جی انج ہی ہونا اے جی۔۔۔انشاء اللہ
اج توں ایس ویلے توں پچھے جو وی کوئی تہانوں ملے جی اوہ تہاڈے نال پنجابی وچ گل نہ کرے تے اوہنوں بس اک ایہا گل آکھو جی
’’جناب میرے نال پنجابی وچ گل کرو‘‘
دوستا،سجنا،مترا ساتھیا،مہربانااج اک سیٹی مار پنجابی وچ ۔۔۔ جے پنجابی ماں دا جایا ہیں تے فیر سچ بول۔۔۔پنجابی بول،۔۔۔ڈردا کیہڑی گلوں ایں۔جھلیا ڈر تے پنجابی کیہ لگے۔یار پیاریا۔۔۔آ ذرا گل کریئے پنجابی وچ۔۔۔۔۔۔آ وے سپنی دیاں محبتاں دیاڈنگیا ۔گھر پرت آ سوہنیا تے اج ذرا ہیراں ،رانجھیاں،سوہنیاں تے سسیاں دی زبان وی سن۔متاں تیری وِس کدرے اترے ۔آ وے ماہی جے میرے اُتے مردا ایں تے فیر میرے نال پنجابی وچ گل کر کے سچ بول۔میں وی ویکھاں توں کناں کو سچا ایں۔
پنجاب دیاں سائیاں۔۔۔آ کھاں ذارا اج رل مل کے اک کُوک تے ماریئے۔ویکھ کھاں ذرا کویں نہیں اٹھدا سارا پنجاب اپنے پیرا ں اُتے۔سن او دشمنا ۔۔۔سن او ویریا پنجاب دیا۔۔۔پنجاب دا راکھا پنجابی جاگدا اے ۔اوو سارے رل مل کے صدیاں دیاں ہنیریاں وچ گواچیا اپنا پنجاب سنبھالئے۔ہن جو پنجاب نے اٹھنا اے تے فیر تقدیراں بدلنیاںنیں۔مقدر پلٹنے نیں جی۔
جگ بھل گیا ہوسی پر سانوں اجے پنجاب دی ونڈ نہیں بھلی۔زخم اجے تازے نیں جی۔اجے ساڈے اوہ وڈکے جیوندے نیں جیڑے اپنیاں دوہاں ہتھاں وچ اپنیاں پُتراں تے پوتریاں دیاں لہو چوندیاں لاشاں چک کے لہو روندے واہگاٹپے۔پنجاب دے جثے اُتے ونڈ ہتھوں لگن والے پھٹاں وچوں لہو اجے چوندا اے،سانوں کجھ وی تے نہیں بھلیا ایہ تے کل دی گل اے۔اسیں پنجابی اک بڑے وڈے ملک دے اک بہوں وڈے دیس دے مالک ساں۔ جیڑا اتک توں یمنا تائیں تے جموں کشمیر توں راجستھان دا کھنڈریا سی۔ایس ونڈ دی ہنیری وچ وچ ساڈا اوہ پنجاب وی کدے گواچ گیا۔جویں اسیں آپ گواچ گئے۔دس اوہ دشمنا اسیں پنجاب دی اک ہور ونڈ کویں ہون دویئے۔ اسیں تے پاکستان لئی اپنی دھرتی ماں دی اک واری ونڈ کروا چکے ہاں ۔ہن ونڈ کہی۔کہدے لئی تے کیوں؟اسیں اوس دنیا نوں کیوں اگ نہ لا دویئے جیڑی پنجاب دی ونڈ دے خواب ویکھن لگ پئی اے تے جیڑی ایہ آکھدی اے کہ پنجاب دی ونڈ کیوں نہیں
دوستو۔۔۔سجنو۔۔۔مترو ۔۔۔ساتھیو۔۔۔میں کیہ کراں۔۔۔مینوں معاف کریا جے۔۔۔میرا اپنے آپ اُتے کوئی وس نہیں چلدا۔بس میں انج دیاں تے ایہا جیہاں گلاں ہی کر سکداں۔مینوں معاف کرنا جے میری کوئی گل ماڑی لگی ہووے۔بس بندا عشق محبت وچ انھا ہو ہی جاندا اے۔جویں میں پنجاب تے پنجابی دے عشق وچ انھا ہویا پھرداں۔تے اپنا کفن اپنے نال چائی پھرداں۔سمجھ نہیں لگدی مینوں کیہ ہویا۔بس پنجاب پنجاب تے پنجابی پنجابی کُوکنا میری عادت جہی بن گئی ۔کیہ پچھدے اوہ حال فقیراں دا۔
وا چلی تاں پتر پاٹے نالے سِنے دانے
مینوں خبر اے دنیا میرے بارے کیہ سوچدی۔ تے مینوں کہو جیا زہر لکھ کے بھیجدی ۔تے میری روح اُتے کویں وار کردی تے میرے پنجاب پنجاب تے پنجابی پنجابی کُوکن اُتے کس عذاب دا شکار ہو چکی اے۔میری پنجابی ہوند نوں کویں پھٹ لان دی کوشش کردی اے۔تے مینوں کویں چپ کران دی کوشش کردی اے ۔پر میں ہن چپ نہیں ہونا۔ مینوں اوہدی کوئی پرواہ وی نہیں۔میں جہاد کر رہیاں پنجاب تے پنجابی دے حقاں لئی ۔مینوں پتا اے کہ جھوٹ اک دنوں پنجاب وچوں نکل جانا اے ۔حق آن لئی تے باطل جان لئی اے ۔پنجاب تے پنجابی لئی دوستو،سجنو،مترو ساتھیوں جہاد کرن دی لوڑ اے ۔ایس لئی میں ہر ویلے اپنا کفن اپنے نال چائی پھرداں۔بس سو گلاں دی اکو گل ماں بولی دا حق کوئی نہیں چھڈنا کھو لے لین اے تے پنجاب دی ونڈ نہیں ہو سکدی بھانویں کوئی مرے یا جیوے ۔

عشق محبت تیرے دے اندر میں مشہور جہانی
راتاں جاگاں تے سرساڑا وانگ چراغ نورانی

تہاڈے لئی ،تہاڈٖیاں پیاریاں لئی،تہاڈیاں اپنیاں لئی تے سارے پنجاب دے کروڑاں مسکین،مظلوم تے بے وس لوکاں لئی دعاواں کردا کہ :رب سچا پنجاب تے پنجابی نوں ہر قسم دے عذاباںتوں چھٹکارا دوے تے ایدے مسکین،مظلوم تے بے وس لوکاں نوں ہر دکھ،ہر مشکل تے ہر عذاب توں اپنی پناہ وچ رکھے ۔آمین۔
میرا یمان اے کہ اک دن پنجابی نے میدان مار لینا اے ۔ایس لئی توں وی اک سیٹی مار مترا پنجابی وچ۔گل کتھوں شروع ہوئی سی تے کتھے نکل گئی۔میں کیہ گل کررہیاں ساں جی۔ہاں جی یاد آئیا۔پنجابی نوں اپنی عادت بناون دی۔ ’’پنجابی بولنا بس اپنی عادت جہی بنا لئو جی۔تے ایدے لئی جہاد کرنا اے بس فیر ساریاں مشکلاں اپنے آپ ہی آسان ہوجان گیاں جی‘‘۔
ہمیش ہسدے وسدے تے سکھی رہو جی۔میرا جی کردا سی میں ایہ سارا کجھ انج ہی لکھاں جویں کہ میں لکھ دتا۔ہن تسیں اینوں پڑھ کے جو سوچو اوہ تہاڈا کم پر ایہ وی سوچنا کہ ایہ سارا کجھ میں کیوں لکھیا ۔میں تے اکا گل جاندا ںکہ بس میں تے اپنا کم کیتی جانا۔باقی جانے رب سچا۔

حاجی لوک مکے نوں جاندے اساں جانا تخت ہزارے
جت ول یار اتے ول کعبا بھانویں کھول کتاباں چارے
میں کیوں کر جاواں کعبے نوں دل لوچے تخت ہزارے نوں
لوکی سجدہ کردے کعبے نوں ساڈا سجدہ یار پیارے نوں

ماں بولی تے دھرتی ماں دا سیوک،
پنجاب تے پنجابی دی چنگی بھلک دا ریجھوان
تہاڈا اپنا
نذیر کہوٹ
لہور، 4 جولائی 2010

ایہ مضمون میں لکھیا پنجابی ادبی سنگت دے ہفتہ وار اکٹھ وچ پڑھن لئی ۔جیڑا اگست دے پہلے ہفتے وچ ہونا اے۔جے زندگی رہی تے ایہ ایہ سنگت دی اوس بیٹھک وچ پڑھساں۔لکھن بیٹھا تے گلن مکن وچ نہیںسن آ رہیا۔ایس لئی قلم رکھدتا۔باقی گلاں کسے ہور مضمون وچ جی۔