لکھت : نذیر کہوٹ

اج اک تاریخی دن ہے ایس لئی کہ پنجاب دی تریخ وچ اج پہلی واری نرا پنجاب دے ناں تے کوئی اکٹھ ہو رہیا اے جتھے نری دھرتی ماں تے ایدے حقاں بارے گل ہونی اے جیہڑی اج تک کدی نہیں ہوئی ۔ پہلی پنجابی قومی کانفرنس دے پلیٹ فارم اُ توں اسیں اج پنجاب دی تریخ دا اک نواں ورقا پھولن نکلے ہاں تے صدیاں دےاں ہنیریاں وچ گواچیا اپنا پنجاب ڈھونڈھن نکلے ہاں۔ نالے صدیاں توں چپ دے جندری لائی بیٹھی پنجاب دی خاموش اکثریت دی اواز بنن چلے آں ایس کانفرنس کران دے پچھے پنج مڈھلے مقصد یا غرضاں ہین۔
پہلا تے ایہ احساس تے ایہ مقصد ہے کہ اج پنجاب دی سا لمیت جیڑی کہ پاکستان دی سا لمیت وی ہے نوں 1947 دی ونڈ مگروں اک واری فیر مسلا درپیش ہے۔ ایس بارے پنجاب دی خاموش اکثریت دی اواز دنیا تک پہچائی جائے ۔ دوجا دکھنی پنجاب نوں درپیش مسلیاں،ماملیاں دی نشان دہی کیتی جاوے ۔ تے اوہناں دا کوئی پائیدار حال ڈھونڈیا جاوے ۔تریجا دنیا تک پنجاب دی ایہ بھرویں اواز پہنچائی جاوے کہ پنجاب دی لوکائی پنجاب وچ نویں صوبے بنان یاں صوبیاں دی از سر نو تشکیل دی گل نوں سختی نال کردی اے ۔ پنجاب دی ونڈ دا اختیار کسے کول نہیں۔ چوتھا پنجاب اپنے قومی ماملات و مسائل ،قومی حقاں،صوبائی خود مختاری ،پنجابی زبان دے حوالے نال ہن اپنی خاموشی توڑے ،تے اپنے نال پنجابی زبان سنے ہون والیاں ساریاں نا انصافیاں تے اُچی اواز وچ بولے نالے پنجاب دی لوکائی سندھ تے بلوچستان دی لوکائی نال مونڈھا جوڑے ۔تے پنجواں مقصد ایس کانفرنس دا ایہ ہے کہ سرکار کولوں ایس سوال دا جواب منگیا جاوے کہ اجہی کیڑی گل ہے جو گذرے باٹھ ورہےیاں توں دکھنی پنجاب وچ بندہ تے ڈنگر اک چھپڑ توں پانی پی رہے نیں ۔
میں ذاتی طور تے ایہ سمجھدا ہاں کہ پنجاب دے ماملے ہن اگانہہ اُہناں لوکاں اُتے ہور نہیں چھڈے جا سکدے جیڑے گذرے باٹھ ورہے توں دکھنی پنجاب نوں چھپڑاں دا پانی پو ارہے نیں جیڑے پربتی پنجاب نوں نظر انداز کردے نیں ،سینٹرل پنجاب نوں پھنڈدے نیں ، نکیاں صوبیاں دا حق ماردے تے اوہناں دا استحصال کردے نیں۔جیڑے پنجابی زبان دا حق دین توں وی انجے ہی نسدے ہین جویں ایہ دکھنی پنجاب وچ جاگیرداری نوں ختم کرن توں نسدے نیں ۔ ایہ دکھنی پنجاب دے ہی نہیں سارے پنجاب دی ترقی دے دشمن ہین ۔ساڈھے نو کروڑ دی ابادی دے صوبہ پنجاب نوں پنج سال وچ کیلی فورنیابنایا جا سکدے اے ۔جہدے بارے کسے پنجابی حکمران یاں سٹیبلشمنٹ کول کوئی وژن نہیں اے ۔
ایس کانفرنس نے اج ایس گل دا تقاضہ کرنا اے پنجاب سرکار نوں کہ اوہ دکھنی پنجاب تے اوتھے وسدی اک سرائیکی ابادی دے معاملے نوں سنجیدگی نال لوے۔ نالے اج ایس تریخی اکٹھ وچ پنجاب دیاں جغرافیائی تے انتطامی سرحداں دی سالمیت تے سلامتی بارے دنیا نوں چیتا کرایا جائیگا ۔ نالے اج ایہ گل کجھ لوکاں تک اپڑانی ہے کہ پنجاب دی لوکائی نوں اپنی دھرتی اُتے اک ہور واہگا نہیں پُجدا۔
ایس لئی کہ پنجاب ازل توں اک تاریخی،،لسانی،ثقافتی،زرعی ،معاشی،اقتصادی،روحانی تے انتظامی وحدت ہے ایدی ہور ونڈ ہو نہیں سکدی . نویں صوبے بنانا پاکستان دے مفاد وچ نہیں اے ایدے نال فیڈریشن کسے وڈے حادثے دا دا شکار ہو سکدی اے ۔خطرہ ایہ ہے کہ پنجاب نوں ونڈ ن دی کوشش کیتی گئی تے اتھے خانی جنگی ہو جانی اے ۔جہدا نتیجہ کجھ وہ ہو سکدا اے۔اج اک پل لئی اوس ونڈ نوں وی یاد کیتا جاوے جہدی وجہ توں پنجاب نوں947 وچ ونڈیا گیا۔اجے پنجاب نوں ہندو مسلم مڈھاں تے ونڈیاں اکاٹھ ورہے نہیں ہوئے کہ اینوں نسلی تے لسانی بنیادا ں تے ونڈن دی گل ہون لگ پئی اے ۔۔میرے نیڑے پنجاب دی اک ہور ونڈ،ایدے ہور صوبے بنانا یاں ایدی نسلی ،لسانی یا انتظامی ونڈ کرنا ،قرار داد لہور، دوقومی نظریہ تے قیام پاکستان دیاں مڈھلیاں وجہاں نوں رد کرنا اے۔ نالے قیام پاکستان وچ پنجاب دی عظیم قربانی دی کھلم کھلا توہین وی ہے ۔ اجے ساڈی اوہ نسل ساڈے اوہ وڈکے واہگا دے دوہاں پاسے جیوندے نیں جیڑےاپنیاں پتراں تے پوتریاں دیاں لہو چوندیاںلاشاں اپنیاں دوہاں ہتھاں وچ چا کے واہگا ٹپے ۔لوکاں نوں انصاف تے اوہناں دے حق دین دی تھاں پاڑو تے راج کرو والی راکھویں سامراجی گماشتے جاگیردار دی سامراجی ڈانگ ہن نہیں چلنی۔پنجاب نوں ونڈن دی تھاں جاگیردار دیاں جاگیراں ونڈو۔اوس پنجاب دی روح نوں نہ ونڈو جہدے اندر رب وسدا اے۔ جیڑا بلھے دے فریداں دی فکر دا جھنڈا چک اے تے اوہناں دی زبان بولدا ہے ۔ پنجاب پنجابیاں دی دھرتی ماں ہے تے جد جد دھرتی ماں نے کوک ماری پنجاب دے پتر اپنی دھرتی ماں دی راکھی لئی سر تے کفن بنھ کے تے بھنگڑے پائوندے جنگ دے میداناں وچ جاناں دے نظرانے دین لئی اترے نیں ۔پنجاب دے قبرستان مزاحمت کرن والیاں شہیداں دیاں قبراں نال بھرے پئے نیں ۔
پنجاب دے دو روپ ہن اک ایدا انکھی روپ ہے تے دوجا ایدا صوفی روپ۔ جہلم داپورس، ساندل بار دا دلا بھٹی، گوجرانوالہ دا رنجیت سنگھ،چیلیاں ولا داجنرل شیر سنگھ،نیلی بار دا باغی گھڑ سوار رائے احمد خان کھرل تے لائلپور دا شہید اعظم بھگت سنگھ پنجاب دے انکھی روپ دیاں زندہ علامتاں ہن۔ پنجاب دا دوجا روپ ایدا صوفی روپ ہے ۔اسیں اج گل صوفی پنجاب دے حوالے نال کراں گے جوایس کانفرس دی تھیم تے سنیہا اے ۔انسانیت،بھائی چارے ۔ برداشت ،محبت،قربانی ،امن،ترقی تے روشن خیالی دی راہ دا پاندھی۔صوفی فکر رکھن والا مسکین پنجاب،بابا فرید، گرو نانک ،بلھے شاہ،وارث شاہ،سلطان باہو، میاں محمد بخش تے خواجہ غلام فرید سبھے روشن خیال پنجاب دیاں جوندیاں جاگدیاں تے لازوال علامتاں نیں۔
اج اساں دنیا نوں پنجاب دا ایہا روشن خیال۔امن پسند،انسانیت،انصاف تے بھائی چارے والے لوکائی دے پنجاب دا چہرہ دنیا نوں وکھانا اے نالے ایدے ولوں محبتاں دا جھنڈا چک کے دکھنی پنجاب دے اپنے بھرانواں نوں ایہ سنیہا اپڑانا ہے کہ سارا پنجاب تہاڈے نال ہے تسیں کلھے نئیں اوہ۔ پر ایدے نال کجھ سچ بولن دی وی ضرورت اے ۔کجھ حقیقتاں ول وی اشاری کرن دی لوڑ ہے ۔پنجاب دا تریخی وجود،ہوند تے نالے ساڈے صوفیاں دی سوچ ،فکر،وژن تے زبان پنجاب دی دھرتی اُتے اک لسانی دھرتی ہوون دی انمٹ مہر لاندی اے۔ پنجاب دے سارے مظلوم اکٹھے ہو کے دکھن والیاں دے جائز حقاں لئی تخت لہور دے گاٹے اُتے لت رکھاں گے ۔کوئی سو دلیلاں گھڑے پر بلھے تے فریداں نوں کوئی ونڈ نہیں سکدا ۔دکھنی پنجاب ہزاراں ورہیاں توںپنجاب دی دھرتی ہے کوئی علاقہ غیر نہیں اے ۔پنجاب ہزاراں ورہیاں توں اک نسلی،لسانی،جغرافیائی معاشی،اقتصادی ،ثقافتی ،روحانی تے انتظامی اکائی ہے۔اوہنوں ونڈیا نہیں جا سکدا ۔
دکھنی پنجاب دا اصل مسئلہ اوتھے جاگیرداری دا خاتمہ اے۔جاگیردار دو سو ورہے توں پنجاب دا خون پی رہیا اے ۔ اج دکھنی پنجاب وچ جدیدیت تے ترقی ول جاندی ہر راہ پتھر دور دی ذہنیت تے علامت جاگیردار مل کے بیٹھا اے ۔ دکھنی پنجاب دا کسان اٹھدا کیوں نہیں تے جاگیردار کولوں جاگیراں کھو کیوں نہیں لیندا۔دکھنی پنجاب دے عوام دا مسئلہ اک وکھرا صوبہ نہیں اوتھے غریبی تے پسماندگی دا خاتمہ ہے۔پنجاب اسمبلی وچ دکھنی پنجاب وچ نواںصوبہ بنان دی تے منگ ہوندی اے پر اوتھے جاگیرداری ختم کرن دی منگ کیوں نہیں ہوندی۔ سینیٹ وچ بہاولپور تے نویں صوبہ بنان دا بل تے جمع کرایا جاندا اے پر اوتھے جاگیردار جیڑی ہر فساد دی جڑھ ہے اوہنوں ختم کران دا بل جمع کیوں نہیں کرایا جاندا ۔بہاولپور نوں پنجاب توں وکھرا کیوں کیتا جاوے ایہ وی تے پنجابی علاقہ اے پنجاب وچ جاگیرداری نوں بچان لئی کجھ لوک پنجاب دی ہور ونڈ کرن لئی رولا پا رہے نیں۔ایہ اوہ اصل مسئلہ ہے جہدے ول کوئی دھیان نہیں دے رہیا۔تے لوکاں نوں دوجے پاسے لا دتا گیا اے۔سوچن والی ایہ گل ہے کہ پنجاب دی ونڈ دا آخر تے بینیفشری کہنے کہنے ہونا اے۔کجھ لوک ایس فکر وچ مر رہے نیں تے پورا زور لا رہے نیں کہ کسے طرحاں جے سرائیکی صوبہ نہیں تے بھانویں بہاولپور ہی کیوں نہ ہووے پنجاب وچ اک صوبہ بنوا دینا چاہی دا تاں جے سندھ وچ اک نواں صوبہ بنوان لئی جواز گھڑیا جا سکے ۔ تے مگروں بنگلہ دیش دی راہ اُتے ٹریا جا سکے ۔اوہ ایہ بھل جاندے نیں کہ بہاولپور اک ریاست سی جیڑی کدی بحال نہہںہو سکدی جے ایہ ہوئی تے نالے خیر پور،قلات تے سوات دیاں ریاستاںنوں وی بحال کرنا پئے گا۔تے صوبہ بہاولپور دا کدی بن نہیں سکدی کہ ایہ کدی صوبہ رہیا نہیں نالے بہاولپور دے صوبہ بنن نال کراچی صوبہ بنوان دا جواز گھڑیا جانا اے۔ایس لئی بہاولپور یا سرائیکی صوبہ بننا ملکی سلامتی لئی خطرے دیاں گھنٹیاں نیں۔
اج ایس کانفرنس نے ایہ منگ کرنی ہے کہ دکھنی پنجاب دا احساس محرومی ختم کرو ،اوتھے دے غریباں وچ خزانے ،زمیناں،نوکریاں دے موقعے ونڈو۔ دولت ونڈو ، روزگار دیو ،میگا پروجیکٹ شروع کر و۔ سڑکاں بنائو،ہسپتال ، کالج،یونیورسٹیاں،سڑکاں،پارک بناو کارخانے لائو، تے پینڈے دا الاہما مکان لئی ملتان تے لہور وچکار
بلٹ ٹرین چلائو ۔ دکھنی پنجاب نو ںپچھڑیا رکھن دے جرم وچ پنجاب دی ہر سرکار شامل رہی اے پر جاگیرداری اوہ مسئلہ ہے جہنوں ختم کیتے بنا دکھنی پنجاب کدی وی ترقی نہیں کر سکدا ۔
14 اگست 1947 نوں پنجاب دی ونڈ ہوئی جہدے وچ دس لکھ معصوم پنجابیاں دا قتل عام یاں Holocaust ہویا۔اک لکھ مسلمان،سکھ تے ہندو ساریاں ای پنجابی عورتا ں سن اغوا ہویاں۔پنجھتر ہزار توں ودھ پنجابی عورتاں دی عصمت دری ہوئی ۔اک لکھ توں ودھ معصوم پنجابی بال اغوا ہوے یاں قتل ہوے۔پنجاب
اوس ویلے ہندوستان دا سبھ توں وڈھ صوبہ سی پاکستان بنان لئی ایدے دو ٹوٹے کیتے گئے،جہدی وجہ توں پنجاب دی ابادی،رقبہ،وسائل ،تریخ تے جغرافیہ سبھ ونڈیا گیا تے گھٹ گیا۔ پنجاب دے ٹوٹے کیتے ہوئے تے پاکستان بنیا جے پنجاب اپنے ٹوٹے نہ کرواند تے پاکستان کدی نہیں سی بننا۔7 وچ ہندوستان دی نہیں پنجاب دی پارٹیشن ہوئی سی ۔ہندوستان تے اج تک ونڈیا ہی نہیں گیا جہنوں پارٹیشن آف انڈیا آکھیا جاندا اے اوہ درحقیقت پارٹیشن آف پنجاب اے ۔
47 وچ پنجاب نوں ہندو مسلم دی بنیاد تے ونڈیا گیا۔کہ مسلمان تے ہندو اکٹھا نہیں رہ سکدا۔ایہ فارمولا بھارت وچ اودوں غلط ہو گیا جدوں اوتھے ایسٹ پنجاب نوں تن حصیاں وچ ونڈیا گیا کہ ہن اوتھے ہندو تے سکھ اکٹھا نہیں سی رہ سکدا۔فیر پاکستان وچ ایہ فارمولا اودوں غلط ہو گیا جدوں بنگالی مسلمان بھارت دی مدد نال پاکستان دے ٹوٹے کر کے نس گیا۔ ہن پنجاب دی اکٹھ ورہے وچ تریجی ونڈ کرن دی کوشش کیتی جا رہی ایس لئی کہ ہن ااسلامی جمہوریہ پاکستان دے مسلم ویسٹ پنجاب وچ مسلمان مسلمان نال اکٹھارہن نوں تیار نہیں ۔ 1947 وچ پنجاب دی ونڈ کیوں کرائی پنجاب ہندوستان دا سبھ توں وڈا صوبہ تے اک مکمل لسانی تے انتظامی اکائی سی ۔ اوہدے دو ٹوٹے کیڑی وجہا توں ہوئے ۔پنجابیاں نے کنا وڈا پنجاب جیہڑا اٹک توں لے کے یمناتک تے جموں کشمیر توں لے کے راجستھان تک کھلریا سی پاکستان توں وی وڈی اک ریاست سی نوںپاکستان دی خاطر دو ٹوٹے کرکے ایدی جھول وچ پایا۔ ایس سوال دا جواب چاہی دا پنجاب نوں اج کہ نسلی تے لسانی تے انتظامی مڈھاں نوں رد کر کے دو قومی نظریہ دی بنیاد تے ہون والی پنجاب دی پہلی ونڈ غلط سی یاں اج نسلی تے لسانی یا انتطامی بنیاد تے پنجاب دی ونڈ دی گل غلط ہے۔یاں دوہے ونڈاں دی گل غلط ہو جانی اے۔ پنجاب وچ ونڈ وچ گرن والیاں دس لکھ لاشاں دا حساب لئے بغیر تے ونڈ پاروں ہوون والے سارے عذاباں تے سوالاں دا جواب لئے بنا پنجاب نے اگانہہ پچھانہہ نہیں ہونا۔بھانویں جنا مرضی ہے کوئی زور لا لوے۔ونڈ ویلے پاکستان دی راہ وچ گرن والے پنجابیاں دے اک اک خون دے قطرے دا حساب ہوسی۔فیرکوئی ہو ر گل ہوسی۔
اج وی پنجاب اک انتظامی مسئلہ نہیں اے تے نا ہی ایدی ودھ ابادی کوئی مسئلہ ہے۔ نہیں تے انگریز نے سبھ توں وڈی ریاست پنجاب نوں سو سال کسراں چلا لیا۔مسلا جاگیردار نال ہے ۔سامراجی گماشتہ تے لوکائی دا دشمن جیڑا دو سو ورہے توں پنجاب دا لہو پی رہیا جہدے کولوں سٹھ ورہے وچ ادھا پنجاب نہ سبنھالیا گیا ۔ اپنیاں جاگیراں تے راج بچان لئی ہن پنجاب دے ٹوٹے کرن دی منگ کردا ہےپنجاب دے ٹوٹے کرن لئی بھارت وچ نویں صوبے بنان دیاں مثالاں دین والے لوکاں نوں ایہ وی دسن کہ جاگیرداربھارت وچ کیوں نہیں اے اوتھے جاگیرداری نوں کیوں دفن کر دتا گیا تے نالے ایہ وی دسن کہ بھارت دے سبھ توں وڈے یو پی صوبے دی ابادی ساڈھے انی کروڑ ہے۔اوہدے انی ٹوٹے کیوں نہیں کیتے جاندے ۔جاگیرداری ختم کیتے بنا دکھنی پنجاب کدی ترقی نہیں کر سکدا بھانویں دکھنی پنجاب دے ہی ہور سو صوبے کیوں نہ بنا دتے جان۔ ہندوستان وچ مسلماناں دے مسئلے دے حل پنجاب دے ٹوٹے کر کے کڈھیا گیا۔ہن پاکستان دے مسئلے دا حل کڈھیا جا رہیا کہ پنجاب دے ہور ٹوٹے کر دیو۔ انج پاکستان تے بھارت دے وچکار ونڈیا پنجاب اک تماشا بن گیااے .جسراں پنجاب وچ اک ہور صوبہ بنان دا کورس پورے پاکستان وچ ون سونے لوکاں دے مونہوں گوایاا جا رہیا بے شک ایہ سو فیصد پاکستان توڑن دا سامراجی منصوبہ ہے ۔
پنجاب دے ہور ٹوٹے کرن دے سوال نے اک ہور سوال نوں وی جنم دتا ہے کہ کیہ جناح صاحب غلط سی جہڑا انگریز تے کانگریس دے گاٹے آخری ویلے تک لت رکھ کے کھلوتا رہیا کہ ’’ُپنجاب نوں نہ ونڈو۔ مینوں پورا پنجاب دیو۔ جے پنجاب ونڈیا گیا تے خانہ جنگی ہو جانی اے لکھاں بے گناہاں دے قتلام ہو جان اے‘‘ ۔جناح صاحب دا خوف ٹھیک نکلیا۔پنجاب دی ونڈ ہوئی،خانہ جنگی ہوئی تے لکھاں قتلام ہوئے۔پنجاب دی ہور ونڈ بارے میرا خوف وی جناح صاحب ورگا اے ۔ایہ جو اکٹھ دا پربندھ کیتا ہے تے اوہدے مگر میرا ایہ خوف ہے کہ جے پنجاب یاں سندھ نوں ونڈ کے ایناں دوہاں دھرتیاں اُتے نویں صوبے بنان دی کوئی ناپاک کوشش کیتی گئی تے قومی سلامتی خطرے وچ پے جانی اے ، ،ریاست نے اک خوفناک عدم استحکام دا شکار ہو جانا اے، اتھے خانہ جنگی ہو جانی اے جہدے وچ لکھاں لوکاں دا قتلام ہو جانا جہدے نتیجے وچ پاکستان نے ٹٹ جانا۔اج تاریخ دا اک سوال اے نالے ایہ اک سوچن والی گل وی ہے کہ جناح صاحب سارے پنجاب نوں اکٹھا رکھن لئی سکھاں نال سمجھوتا کرن دی کوشش کیوں کردے رہے ۔ کیوں پورا سالم ان ونڈیا پنجاب لارڈ ماوئنٹ بیٹن تے کانگریس کولوں منگیا۔کیہ کھوٹے سکے جناح صاحب نالوں بوہتے سیانے نیں ۔جے پنجاب نوں اکٹھا رکھناباباے قوم دا مشن ،خواہش تے منصوبہ سی تے فیر میرا وی ایہامشن اے ۔کہ پنجاب نوں اک مٹھ رکھنا اے ۔ میں جناح تے بلھے تے فریداں دی فکر دا جھنڈا چک ہاں۔جیڑے روش خیال لوک سن ۔ا نسانیت ،بھائی چارے تے اعلی انسانی قدراںدیاں علامتاں سنْ۔ نفرت دے خداوانواں نوں بلھے تے فریداں دی فکر نال ڈھایا جا سکدا اے۔تے قائد اعظم د ا پاکستان دا وژن اپنا کے پاکستان نوں بچایا سکدا تے فرانس بنایا جا سکدا اے ۔
پنجاب وچ سرائیکی صوبہ دا مطلب پنجابی زبان نوں ختم تے پنجاب نوں دنیا دے نقشے توں ہی غیب کردینا ،سندھ وچ مہاجر صوبے دا مطلب سندھ نوں غیب کرکے اپنے ہتھ نال اک ہور بنگلہ دیش بنا دینا تے بلوچستان وچ پشتون صوبے دا مطلب اوتھے اک نواں روانڈا بنا دینا تے بلوچاں نوں ختم کردینا۔جدوں اے این پی دا
لیڈراسفندر یار ولی ایہ آکھ رہیا ہوندا ہے کہ’’ کسی کو اچھا لگے یا برا سرائیکی صوبہ بننا چاہئے ‘‘تے مینوں پتا ہوندا ہے کہ نفرت دے اوس وپاری دے ذہن وچ سرائیکی صوبے دی حمائت دی اوٹ وچ بلوچستان دی ونڈ کر کے اوتھے پشتون صوبے تے نال سرحد نوں رلا کے گریٹر پختونستان بنان دی خواہش کم کر رہی ہوندی اے۔سرحد ناں پختونستان رکھن توں پہلان اینوں چار صوبیاں ہندکو،سرائیکی ،فاٹا تے پختون خواہ وچ ونڈ دینا چاہی دا ۔ایسے طرحاں جدوں ایم کیو ایم سرائیکی صوبے دی حمائت کردی اے تے اپنے ورکراں نوں ہدایت کردی اے کہ’’ سرائیکی صوبہ اور سرائیکی وسیب کا مسئلہ ہر پلیٹ فارم پر اٹھائو سرائیکی صوبہ وفاق کے مفاد میں ہے‘‘ تے سبھ لوکاں نوں پتا ہوندا اے کہ سرائیکی صوبے دی حمائت دی اوٹ وچ ایم کیو ایم اپنے لئی سندھ دی ونڈ تے مہاجر صوبہ دی راہ سدھی کر رہی ہوندی اے ۔جدوں پنجاب تے سندھ نوں ونڈن لگیاں اوتھے خانہ جنگی ہونی اے لکھاں دا قتلام ہونا اے تے اودوں وفاق دا مفاد چنگی طرحاں پورا ہو جانا اے۔
پاکستان اک عجیب وغریب ملک ہے ۔جتھے مسئلے حل کرن دی تھاں ہور مسئلے پیدا کر کے اوہناں نوں حل کرن دی کوشش کیتی جاندی اے ۔جاگیرداری،سرداری تے وڈیرہ شاہی نوں اوتھے ہی چھڈ کے جیڑے کہ ایس ملک وچ ہر مسلے تے فساد دی جڑ نیں کجھ لوک نویں صوبے بنا کے جاگیرداری نوں بچان لئی پاکستان نوں ختم کرن لئی ٹر پئے نیں ۔ دھوکا دین والے پاکستان دے دشمن تے سامراجی گماشتے کہنوں دھوکا دین دی کوشش کر رہے اوہ 17 کروڑ پاکستانیاں نوں دھوکا نہیں دے سکدے ۔کہدا ایجنڈہ لے کے اُٹھے نیں ۔ اجے ہورکوئی محسوس نہیں کر رہیا پر میں محسوس کر رہیاں کہ پنجاب اج بنگال وانگ بے چین ہے ۔ میں کجھ لوکاںنوں ایہ گل میں اج سمجھا دیاں کہ پنجابیاں کولوں پنجاب کھو لینا انجے ہے جویں مسلماناں کولوں کعبہ کھو لینا یاں فیر سندھیاں کولوں سندھ کھو لینا ۔ایدا نتیجہ چنگا نہیں نکلنا۔
سرائیکی صوبہ چاراں صوبیا ں لئی بلیک ہول ثابت ہونا اے ۔سرائیکی صوبہ بنن نال پنجاب دا نہری نظام تباہ ہوجانا اے پنجاب وچ دھوڑ اڈنی اے تے دریاواں اتے قبضے لئی جنگ شروع ہو جانی اے جہدے وچ دوہاں نے تباہ ہو جانا اے ۔پنجاب تے سرائیکی صوبے وچکار پانی دی ونڈتے جھگڑا ہونا اے جہدے وچ سندھ دا پانی غائب ہوجانا اے۔جیڑا پانی سرائیکی صوبے دے چولستاناں،روہیاں،تھلاں تے صحرانواں کولوں بچنا اے اوہا سندھ تک اپڑنا اے ۔الزام فیر وی پنجاب اُتے لگنا اے ۔گالھ فیر وی پنجاب نوں ہی ملنی اے۔ پنجاب نوں نفرتاں دا نشانہ بنا کے ایدا شکار کھیڈن والیاں دی تسلی لئی جے پنجاب دے سو ٹوٹے وی کردتے جان تے نفرت دے وپاریاں دے کالجے وچ فیر وی ٹھنڈ نہیں پینی ایناں نے فیر وی کدرے کھلوت نہیں کرنی۔ اوہناں فیر وی پنجاب نوں گالھ کڈھن لئی،اپنی سیاسی دکان چمکان لئی تے نفرت دا وپار کرن لئی تخت لہور وانگ دا کوئی نواں غلیظ فارمولا تے علامت گھڑ لینی اے۔ تاں جے اوہناں دا نفرت دا وپار چلدا رہوے ۔ایس لئی پنجاب دی ونڈ دی سازش کرن والیاں نوںپوری طاقت نال ڈکن دی ضرورت اے۔تخت لہور اُتے پنجابیاں یاں پنجاب دے جٹاں دا نہیں کشمیریاں،ارائیاں تے سرائیکیاں دا قبضہ ہے۔جیڑے پنجاب تے پنجابی نال پیار نہیں کردے ۔بے حس تے خاموش نیں ۔ نہیں تے شاہ حسین دا لہور اج پنجابی زبان دا قبرستان نہ بن چکیا ہوندا۔ ایناں وچوں سرائیکی آپ تخت لہور دا حاکم وی ہے نال اُتوں تخت لہور نوں گالھ وی کڈھدااے۔پنجاب دا اصل مالک تے وارث پنجاب دا جٹ تے پنجاب دا کمی اے ہے
جیڑا پنجاب دے پنڈاں تھانواں وچ وسدا ایہ مظلوم،مسکین تے بے زبان صدیاں توں تریجے درجے دے شہری تے اچھوت وانگ حیاتی گذار رہیا۔کسے دے وسائل نہیں لٹ رہیا۔کسے دا استحصال نہیں کر رہیا اوہدے بال کسے ایچی سن وچ کسے گرامر سکول تے کسے ہارورڈ وچ نہیں جاندے ۔اج وی ٹاٹ دے سکولاں وچ بھنجے بہہ کے پڑھدے تے بے روزگاری دے موتے مردے نیں پر فیر وی اوہداپنجاب اج نفرتاں دا نشانہ بن چکیا اے ۔اوس جٹ نوں تے ایہ وی نہیں پتا کہ اوہدے کھیت نوں اگ لگ چکی ہے
اوہنوں کائی خبر نہیں کہ اوہدے پنجاب نال کیہ واپر رہی اے ۔ پنجاب نوں ونڈن دا مطب ایدے کولوں ایدا رقبہ،آبادی،زبان،تہذیب ، وسیلے تے ہزاراں ورہے پرانی شناخت تے مڈھ قدیم کھو کے اینوں نسلی ،لسانی ،تہذیبی ،ثقافتی صنعتی تے زرعی طور تے تباہ کر کے دنیا دے نقشے توں غیب کرنا اے۔پنجاب دی ونڈ تے سرائیکیاں دے مفاد وچ وی نہیں اے سوائے دو دھڑیاںدے۔ ہر ونڈ قتلام تے قبضے دی سوغات اپنی جھول وچ پا کے نال لے کے اوندی
[ اے۔پاکستان دی سیاسی تریخ سانوں شیشہ وکھاندی اے کہ 1947 تے 1971 وچ ہوون والیاں دوہاں ونڈاں تے علیحدگیاں پندرہ ویہہ لکھ معصوم انساناں دے خون نال کیوں لبڑیاں نیں ۔سندھی اردو لسانی فساد کیوں ہوئے، کراچی وچ پنجابیاں،پٹھاناں تے سندھیاں دیاں لاشاں کیوں گردیاں نیں۔بلوچستان وچ پنجابیاںدی ٹارگٹ کلنگ کیوں ہو رہی اے ،پنجاب دشمن سیاسی پارٹیاں اے این پی،جمعیت علمائے اسلام (فضل الرحمن گروپ) ،ایم کیو ایم تے تحریک انصاف نے پنجاب دے ٹوٹے کرن لئی سرائیکی صوبے نوں اپنیاں منشوراں وچ کس نیت دے تحت رکھیا ہویا اے ۔اے این پی ،جمیعت (فضل گروپ) وانگ عمران خان نے اپنی تحریک انصاف داپنجاب وچ تنظیمی ڈھانچہ سرائیکی،پوٹھوہاری تے پنجابی مڈھاں تے ونڈکے پنجاب دی کنڈ وچ چھرا ماریا اے ۔ عمران خان نے اک لمے عرسے توں تحریک انصاف دی ویب سائٹ اتے پنجاب وچ نفرتاں نوں ہوا دین لئی نوں پنجابی ،پوٹھوہاری تے سرائیکی وچ ونڈ دی بحث شروع کر ا رکھی اے۔ عمران خان ہن پنجاب دی ونڈ کران لئی اسفند یار ولی، مولانا فضل الرحمن تے الطاف حسین دا ساتھی بن گیا اے ۔پنجاب دے لوک عمران خان کولوں ہشیار رہن ایہ پنجاب د اغدار تے دشمن ہے۔عمران خان نوں ایہ نہیں پتا کہ سرائیکی صوبے نے نراپنجاب نوں ہی نہیں سندھ نوں وی تے نالے سارے پاکستان نوں بوڑ دینا اے ۔جے عمران خان دا کوئی اصول ہے تے ہن مرد بنے تے کراچی وچ جا کے تحریک انصاف دے ست انتظامی ونگ،سندھی ونگ،مہاجر ونگ،بلوچ ونگ، پشتون ونگ،پنجابی ونگ،سرائیکی ونگ ،گجراتی ونگ بنا کے دکھاوے، تے نالے بلوچستان وچ پشتون ونگ تے سرحد وچ ہندکو ،سرائیکی،فاٹا تے پشتون ونگ بنا کے اوہناں دی ونڈ تے صوبیاں دی منگ وی کرے ۔تے اوتھے وی تحریک انصاف دے نسلی تے لسانی ونگ بناوے۔

نیچاں دی آشنائی کولوں فیض کسے نہ پایا ککر تے انگور چڑھائیا فیض کسے نہ پائیا

سرائیکی صوبے نوں جواز فراہم کرن لئی نون لیگ توںبغاوت کرکے قومی سیاست وچ اپنی بیڑی بوڑن تے سیاسی خود کشی کرن والے جناب جاوید ہاشمی دا جے کوئی اصول ہے جے ہمت ہے تے ہن سندھ وچ مہاجر صوبہ بلوچستان وچ پشتون صوبہ تے سرحد وچ سرائیکی تے ہند کو صوبہ دی وی منگ کر کے وکھاون تے چاراں صوبیاں دے سرائیکیاں علاقیاں نوں رلا کے گریٹر سرائیکستان دا جھنڈا چک بنے فیر ویکھدے ہاں اوہدا کیہ بن دا اے۔
نسلی تے لسانی تعصب کیہ رنگ وکھاندا اے۔پنجاب وچ ایہ سوغات ونڈن والے تاریخ کولوں سبق سکھن ۔قوم ایہ سارا کجھ پہلاں ہی بھگت چکی ہے ۔تجربہ تے زمینی حقائق وی کوئی شے ہوندے نیں ۔پر کجھ پاکستانی سیاستدان ابو جہل وانگ پاکستان دی تریخ کولوںسبق سکھن نوں تیار نہیں۔پر اوہناں نوں وقت سبق سکھا دیندا اے۔میرے خیال وچ ’’ تریخ تے قوماں نوں سبق سکھان تے پڑھان والی اک مہربان کتاب ہوندی اے اوہنوں کیوں نظر انداز کیتا جاوے اوہدے کولوں کیوںنہ سکھیا جاوے ۔جیڑیاں قوماں اپنی تریخ کولوں سبق نہیں سکھدیاں تریخ اوہناں نوں سبق سکھا دیندی اے‘‘
اک ہور سوال اٹھدا اے کہ پنجاب نوں ایس حال تک کہنے پہنچایا۔ قصور وار اوہ پنجابی ٹولہ ہے جنھے ہمیش قومی زبان ،اسلام تے امہ دے ناں تے پنجاب تے پنجابی دا ہی نہیں سارے پاکستان دا استحصال کیتا اے۔پنجاب وچ پنجابی زبان دا تعلیمی،سرکاری،دفتری تے عدالتی زبان دے طور تے نفاذ پنجاب دے ہزاراں تے پاکستان دے لکھاں درداں دا علاج ہے ۔اج پنجاب وچ پنجابی نوں میڈیم آف انسٹرکشن دے طور تے لان دی ضرورت ہے ۔اج پنجابی سرمایہ دار جے اوہناں وچ کجھ غیرت تے شرم ہے تے اگے ہوون تے جیو ورگے پنجابی دے چینل مارکیٹ وچ لیان ۔ کیوں کہ ضرورت ہے اج پنجاب نوں ونڈ توں بچان لئی ودھ توں ودھ پنجابی چینل لانچ کرن دی ودھ توں ودھ پنجابی اخبار چھاپن دی ،پنجاب دے گھر گھر وچ پنجابی چینل چلان دی ۔چار پنج پاور فل پنجابی چینل ہر شے نوں چانن کر دین گے ۔ نالے پنجابی چینل سو فیصد منافع دا وپار وی ہے ۔جے پنجاب وچ اج اٹھ د س پنجابی چینل چل رہے ہوندے۔اٹھ دس پنجابی اخبار چھپ رہے ہوندے جے پنجابی پچھلے تیہ چالھی سالاں توں پنجاب وچ پڑھائی جا رہی ہوندی تے اج ساری دنیا وچ پنجابی دا جھنڈا لہرا رہیا ہونا سی بلھے تے فریداں دی زبان دے چانن اگے ہور کوئی دیوا ہور کوئی چراغ بل نہیں سکدا ۔پنجاب وچ مڈھلی تعلیم مادری زبان پنجابی وچ دیوپنجاب وچ پنجابی سرکاری،درباری،دفتری،کارو بار،عدالتی ،علمی تے سائنسی زبان بنا دیو سارے مسئلے حل ہو جان گے۔پنجابی زبان نوں جے موقع ملے تے اینے جھوٹ دے سر اُتے اُساریاں گیاں کئیں جھوٹیاںدنیاواںنوں الٹ دینا اے۔لہجے کدی زباناںنہیں بن سکدے۔

کوک دلا متاں رب سنے درد منداں دیاں آہیں ہو سینا میرا دردیں بھریا اندر بھڑکن بھاہیں ہو

کجھ لوکاں اپنی مرضی ،مفاد لئی فرضی تریخ وی گھڑ رکھی ہے اپنے جواز لئی تریخ دے جھوٹے تے بے بنیاد تے گمراہ کرن والے حوالے گھڑدے نیں پر تریخ سانوں ایہ وی دسدی ہے کہ سپت سندھو ست دریاواں دی دھرتی ہزاراں ورہے توں اک نسلی لسانی تے انتظامی اکائی رہی اے ۔اوسے سپت سندھو دا نواں ناں اج پنجاب ہے ۔ملتان اشوک دے زمانے توں پنجاب دا حصہ اے ۔جے پال دے ویلے ملتان اوہدی پنجابی سلطنت تے لہور دا حصہ سی۔ تے پچھلے دو سو سال توں وی ملتان پنجاب دا حصہ اے ۔ کدی ملتان سندھ دا حصہ ہوندا سی تے کدی لہور ملتان دا مضافاتی علاقہ ہوندا سی۔ملتان کدی اپنے پیراں اُتے تریخ دے کسے دور وچ نہیں کھلو سکیا۔ایہ ہمیش توں پنجاب ہے ۔ سگوں صوبہ سرحد دا ہزارہ ڈویژن تے ڈیرہ اسمائیل خان وی پنجابی بولن والے علاقے نیں اوہناں دوہاں نوں وی سرحد نالوں کٹ کے پنجاب وچ شامل کیتاجانا چاہی دا ۔ پنجابی زبان نوں واہگا دے دوہاں پاسے کھنڈری اٹک توں لے کے یمنا تک تے جموں کشمیر توں لے کے راجستھان تک وسدی پنجابی قوم جاندی بولدی تے سمجھدی اے ۔کیہ بابا فرید، گر و نانک ، شاہ حسین ،بلھے شاہ ،وارث شاہ،سلطان باہو،،یاں محمد بخش ،خواجہ غلام فرید،تے سچل سرمست دی زبان نوں سارا پنجاب نہیں سمجھدا۔
ایہ بڑے افسوس والی گل ہے کہ پورے پاکستان وچ نویاں صوبیاں دے بہانے پنجاب نوں ونڈن لئی تے پنجاب دے خلاف ایک انتہائی شرمناک تے نفرت انگیز مہم Hate campaign چلائی جا رہی اے ۔ملک دے موجودہ مسائل بلوچستان وچ بغاوت،فاٹا ،مہنگائی،دہشت گردی۔خود کش حملے ،بے روزگاری،لا اینڈ آرڈر دا مکمل بیک ڈائون،ریاست دی زوال پزیر رٹ ،کرپشن ،لٹ مار،معاشی،صنعتی تے زرعی بریک ڈائون،غیر ملکی سرمایہ داری دی ؤبندش،ترقی دی تھاں زوال ول ودھدی کھنڈدی پھٹدی اپنے وجود دی فکر وچ پئی ریاست ،سامراجی رویئے تے گوانڈھی ملکاں دا جارحانہ تے منفی رویئے سارا کجھ چھڈ کے اسیں نیویں صوبے بنان ول ٹر پئے۔کجھ لوکاںنوں اپنی عقل نوں ہتھ مارن دی لوڑ اے ۔پنجاب دی ونڈ نے پاکستان نوں اک خطرناک سیاسی عدم استحکا دا شکار کر دینا اے ۔نویں صوبے کسے وی طر حاں پاکستان تے وفاق دے مفاد وچ نہیں ہین سگوں قومی سلامتی لئی سنگین خطرہ نیں۔

Formation of new provinces will prove disformation of Paksitan.

دکھنی پنجاب اج سارے پنجاب دی لوکائی،پنجاب سرکار،تخت لہور،تے سٹیبلشمنٹ دا دھیان مگدا اے۔دکھنی پنجاب پنجاب دی جڑ ہے ۔۔روح ہے ۔دکھنی پنجاب بنا پنجاب دا کوئی تصور نہیں اے ۔پنجاب اپنیاں جڑھاں دی راکھی کرے ،غافل نہ رہوے تے ۔ پنجاب دی لوکائی نوں اوہ وفاق نہیں پجدا جو مہربان پیووانگ اپنے سارے پتراں دے سر اتے شفقت تے مہر دا ہتھ نہ رکھ سکے۔ انصاف نہ کر سکے۔ریاست ماں جہی ہوندی اے تے ماں اپنے پتراں لئی ڈائن نہ بنے اوہناں دے ٹوٹے کر کے نہ کھاوے خون کدی ہضم نہیں ہوندا۔پنجابی قوم نوںاوہ پاکستان نہیں چاہی دا جیہڑاسندھ نوں کھا جاوے،بلوچستان نوں نگل جاوے تے پنجاب نوں غائب کر دوے۔اج ایس گل دا چیتا کرانا ضرور ی ہے کہ بلھے تے فریداں دا پنجاب ،مسکیناں تے مظلوماں دا پنجاب لوکائی دا پنجاب وفاق کول اک امانت ہے ۔ایس امانت وچ خیانت نہ کیتی جاوے عقل مند لئی اشارہ کافی ہوندا اے ۔ پنجاب دی لوکائی نوں آپس وچ لڑان نہیں دیاں گے پنجاب ہزاراں ورہیاں توں
اک نسلی ،لسانی،تہذیبی،ثقافتی، جغرافیائی،تریخی ،زرعی،معاشی،اقتصادی، تے روحانی اکائی ہے تے اینے اک اکائی ہی رہنا اے۔ انشاء اللہ۔
جے کسے دا احساس محرومی دور سکدا تے فیر پنجابیاں ولوں اجازت ہے کہ سینٹرل پنجاب وچ وگدیاں ددھ تے شہد دیاں ساریاں نہراں دے رخ دکھنی پنجاب ول موڑ دیو۔ پر معصوم ، مسکین تے مظلوم پنجاب دی لوکائی نوں آپس وچ لڑا کے بلھے ،فریداں، جناح صاحب تے پنجاب دے دس لکھ شہیداں دیاںروحاں اُتے ظلم نہ کرو۔ایہ پنجاب نوں کیہا جہی خونخوار ازادی ملی جیڑی پہلاں ادھا پنجاب کھا گئی۔فیر ایدی ماں بولی نوں کھا گئی تے ہن رہیا کھیا پنجاب کھاون ٹری اے۔

دکھنی پنجاب ہی نہیں سارے پنجا ب تے سارے پاکستان دے مظلوماں نال انصاف کرو۔ پاکستان نوں ازاد کرو۔پاکستان ستاراں کروڑ لوکاں دی ناگزیر
ضرورت تے زندگی ہے اینوں قائم رہن دیو۔نویں صوبے پاکستان لئی موت دا سنیہا ثابت ہون گے تقسیم در تقسیم ہوندی اے تے تقسیم ہر فساد دماں ہوندی اے۔ونڈ یاں تقسیم مسئلے حل نہیں کردی سگوں وھداندی اے۔
پنجاب پنجابیاں دا ہے سندھ سندھیاں دا ہے ،بلوچستان بلوچاں دا ہے۔بلوچستان نال انصاف کرو بلوچاںنوں اوہنا ں حق دیو تے سندھ دا استحصال تے اوہدے وسائل لٹنا بند کرو نالے پنجاب وچ پنجابی زبان نوں ایدا حق دیو ۔کالا باغ ڈیم نہیں بننا چاہی دا جدوں تائیں سندھ راضی نہ ہووے ۔ پنجاب ،سندھ تے بلوچستان نوں ونڈ ن دا خیال چھڈ دیو۔مسئلے حل کرن دے ہور ہزاراں طریقے نیں۔ ونڈ راہیں نفرتاں ونڈن دی تھاں پاکستان دے عوام وچ امن ،انصاف ،بھائی چارہ خوشحالی ،برداشت ،بھائی چارہ ، روزگار تے اوہناں دئے حقاں دی سوغات ونڈ و۔
بلھے تے فریداں دا پنجاب حق ہے سچ ہے ۔ اسیں پنجابی سارا پنجاب دکھن دے معصوماں،مسکیناں تے مظلوماں دی نظر کردے ہاں ۔ اوہناں نوں دکھی تے پچھڑیا نہیں رہن دیاں گے ۔رب سچا دکھن والیاں دیاں جھوکاں پنجاب دی دھرتی اُتے ہمیش آباد رکھے ۔آمین۔

ڈکھے عشق دے دُکھڑے گھاٹے نیں سر پھٹڑا ترٹڑے گاٹے نیں
ڈھولے باجھ نہ ہر گز کار ی ہے کوڑے شربت گھوٹے چاٹے نیں

(پنجابی قومی کانفرنس دے بانی چئیرمین چوہدری نذیر کہوٹ نے اپنا ایہ پیپر ہفتہ 8 اگست 2009 نوں ’’پنجاب دی سا لمیت‘‘ دے سرناویں ہی ہیٹھ اکیڈمی فار دی پروموشن آف پنجابی ،لینگوئج،لٹریچر،آرٹس ایند کلچر دے پر بندھ نال ہوون والی پہلی پنجابی قومی کانفرنس دے موقعے اُتے الحمرا آرٹس کونسل لہور وچ پڑھیا)۔